Araç Satış Muhasebe Kaydı

• 16 Kasım 2024
• 0
• 191 Kez Okundu

Araç satış muhasebe kaydı yazımızda, işletme aktifinde ki araçların satışlarında nasıl kaydedilmesi gerektiğini inceleyeceğiz.

Öncelikle, “254.Taşıtlar” hesabında satılacak araca ilişkin daha önce borç tarafına yapılan kayıtlar kadar alacak tarafına kayıt yapılarak hesap kapatılır.

Sonrasında, “257. Birikmiş Amortisman” hesabında araca ilişkin şimdiye kadar ayrılan amortisman tutarı kadar borç tarafına kayıt yapılarak hesap kapatılır.

Ayrıca, araç satışına ilişkin kar zarar hesabı yapılarak 679 veya 689 no’lu hesaplara kayıt yapılır.

Hesaplama sonucunda, kar var ise “679. Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar” , zarar var ise “689.Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar” hesabı kullanılır.

“679. Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar” hesabı işletmelerin olağan faaliyetler dışında kalan süreklilik arz etmeyen herhangi bir nedenle oluşan gelirleri veya karları nedeniyle kullanılır.

“689.Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar” hesabı ise işletmelerin yine benzer şekilde sürekli karşılaşılmayan olağan faaliyetleri sonucu oluşmayan gider veya zararlarının kaydedildiği hesaptır.

Bu bağlamda, işletme aktifinde kayıtlı bir aracın satışı, eğer iştigal konusu araç alım satımı değil ise, ana faaliyeti dolayısıyla yapmış olduğu bir işlem olmadığı için bu işlemlerde 679 veya 689 hesaplarının kullanılması daha uygun olmaktadır.

Araç satış muhasebe kaydı yapılırken özellikle kar veya zararın hesaplanması hem vergisel hem de muhasebe açısından önemlidir.

Bu nedenle öncelikle araç satışlarında oluşan kar veya zararın tespitini sizlerle inceleyelim.

Araç Satış Muhasebe Kaydı Kar Zarar Hesaplaması

Öncelikle, satış nedeniyle kar, zarar veya başa baş durumlarını inceleyelim.

Kar Durumu : Araç Aktif Değeri – Birikmiş Amortisman < Satış Tutarı

Zarar Durumu : Araç Aktif Değeri – Birikmiş Amortisman > Satış Tutarı

Başa Baş Durumu : Araç Aktif Değeri – Birikmiş Amortisman = Satış Tutarı

Yani, kar oluşması için, işletme aktifinde bulunan aracın satış bedelinin, aracın yıpranma payı düşülmüş değerinden büyük olması gerekmektedir.

Bu şekilde, doğru bir araç satış muhasebe kaydı yapabiliriz.

Şimdi, konuyu pekiştirmek adına kar veya zarar durumlarını gösteren örnek soruları inceleyelim.

Araç Satış Muhasebe Kaydı Örnek Sorular

İşletme aktifinde kayıtlı araçların satışlarında nasıl muhasebe kaydı yapılması gerektiğini örnek sorular üzerinden inceleyelim.

Örnek (1): Kar ile Araç Satış Kaydı

A işletmesi, aktifinde 500.000 TL değer ile kayıtlı kamyonu, KDV hariç 580.000 TL ye satmıştır.

Aktife kayıtlı kamyona ait 48.000 TL birikmiş amortisman mevcuttur. KDV Oranı %18’dir

Toplam 580.000 TL+ KDV araç satış bedeli işletmeye çek ile ödenmiştir.

Araç satış muhasebe kaydı yapınız.

Öncelikle işletmenin araç satışından kaynaklı kar/zarar tespitini yapalım.

• Araç Aktif Değeri – Birikmiş Amortisman < / > Satış Tutarı, yani,
• Amortisman Düşülmüş Araç Değeri < / > Satış Tutarı
• 500.000 TL- 48.000 TL = 452.000 < 580.000
• Kar : 128.000 TL

Özetle, amortisman bir sabit kıymetteki yıl bazlı değer kaybını göstermektedir.

Örneğimizde de 500.000 TL’ye alınan bir aracın yıllar itibariyle 48.000 TL lik bir değer kaybı olduğunu, işletme kayıtlarına göre aslında bu aracın şu an 452.000 TL kaydi değerde olduğunu görüyoruz.

Böylece, 452.000 TL değerli bir aracı 580.000 TL ye sattığımızda 128.000 TL lik bir kar etmiş olacağız.

Bu mantıkla, araç veya başka bir sabit kıymet satışını değerlendirirsek, konuyu idrak etmemiz daha kolaylaşacaktır.

Şimdi, sorunun çözümünü detaylı olarak analiz edelim.

• Öncelikle, kamyon satışından kaynaklı ödeme, araç satış bedeli + KDV tutarı kadar işletmeye yapılmalıdır.
• Bu tutar karşı işletmenin bize yapacağı toplam ödemeyi gösterir.
• Araç satış bedeli + KDV = 580.000 + 104.400 = 684.400 TL işletmeye çek ile ödenmiştir.
• Satış nedeniyle alınan çek “101.Alınan Çekler” hesabının borcuna kaydedilmiştir.

• Satılan araç için daha önce “257. Birikmiş Amortismanlar (-)” hesabında ayrılan amortismanlar toplamı, 257 hesabın borç tarafına yazılarak kapatılmıştır.
• 257 hesabı pasif karakterli aktif bir hesap olduğu için, borç tarafına yapılan kayıtlar hesap bakiyesini azaltmaktadır.

• 254 hesabında bulunan aracın alım tutarı olan 500.000 TL araç, artık satıldığı ve aktiften çıktığı için , alacak tarafına tamamen ters kayıt yapılarak sıfırlanmıştır.

• Araç satışı için Hesaplanan KDV, “391. Hesaplanan KDV” hesabının alacağına kaydedilmiştir.

• Araç satış karı ise “679” No’lu hesaba kaydedilmiştir.

Örnek (2): Zarar ile Taşıt Satış Kaydı

B işletmesi aktifinde 700.000 TL değer ile kayıtlı binek aracını acil nakit ihtiyacı nedeniyle, KDV hariç 630.000 TL ye satmıştır.

Aktife kayıtlı taşıta ait 50.000 TL birikmiş amortisman mevcuttur. KDV Oranı %1 dir

KDV dahil toplam bedel, işletmeye banka yoluyla ödenmiştir.

Araç satış muhasebe kaydı yapınız.

Öncelikle işletmenin araç satışından kaynaklı kar/zarar tespitini yapalım.

• Amortisman Düşülmüş Araç Değeri < / > Satış Tutarı
• 700.000 TL- 50.000 TL = 650.000 < 630.000
• Zarar: 20.000 TL

Örnekte, 700.000 TL’ye alınan binek otonun araç için 50.000 TL lik bir yıpranma payı hesaplanmıştır.

Yani, işletme kayıtlarına göre araç 650.000 TL değerindedir.

Sonuç olarak, 650.000 TL değerli bir araç 630.000 TL ye satıldığı için 20.000 TL’lik bir zarar söz konudur.

• Ödeme banka yoluyla yapıldığı için KDV dahil araç satış bedeli “102.Bankalar” hesabının borcuna yazılmıştır.

• Hesaplanan zarar ise, “689. Diğer Ol. D. Gid. ve Zarar” hesabının borcuna kaydedilmiştir.

Özet

Yazımızda işletme aktifinde kayıtlı araç satışına ilişkin muhasebe kaydı nasıl yapılır inceledik.

• Kar zarar hesaplaması yapılırken, aracın satış tutarının, amortisman düşülmüş kayıtlı değerden büyük olması durumunda kar oluştuğunu gördük.

• Ayrıca, işletmenin faaliyetinin araç alım satımı olduğu belirtilmediği için ve işletmenin sabit kıymet satışı; işletmenin ana faaliyetini yürütmek adına yapmış olduğu bir işlem olmadığı için “olağan dışı kar veya zarar“ olarak nitelendirildiğini belirttik.

Taşıt satışlarının vergisel açıdan güncel değerlendirilmesi için aşağıdaki yazıyı inceleyebilirsiniz.

“Elektrik Faturaları Nasıl Muhasebeleştirilir.”