İş Kanunu’na Tabi Olmayan İş ve İş Yerleri

• 26 Aralık 2020
• 0
• 3827 Kez Okundu

İş Kanunu’na tabi olmayan iş ve İşyerlerini bu yazımızda ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

• İş Kanunu’nda bir takım iş ve işyerleri bu kanunun kapsamı dışında bırakılmıştır.

• İş Kanunu’na tabi olmayan işler, ya başka bir kanun kapsamı içerisinde ya da çok küçük ölçekli olmalarından dolayı, 4857 No lu İş Kanunu’nun 4. Maddesi’nde İstisnalar başlığı altında yer almaktadır.

• İstisnalar başlığı altında, İş Kanunu’na tabi olan bazı işler de sayılmıştır. Bu hususa dikkat edilmeli ve karıştırılmamalıdır.

• Ayrıca, karıştırılmaması gereken bir husus da bir işin İş Kanunu’na tabi olmaması, personelin sigortalı olmayacağı anlamına gelmemesidir. Sigortalılık, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kapsamında değerlendirilmelidir.

• Örneğin, ev hizmetlerinde çalışanlar İş Kanunu’na tabi bir işçi olmamakla birlikte sigortalılık şartları 5510 Sayılı Kanun’un Ek-9. Maddesinde yer almaktadır.

İş Kanunu’na Tabi olmayan İşler

Deniz ve Hava Taşıma İşleri

• Deniz ve hava taşıma işleri İş Kanunu’na tabi değildir.

• Deniz Taşıma işleri Deniz İş Hukuku hükümlerine tabidir. Hava Taşınma işleri ile ilgili ise özel bir kanun bulunmamakla birlikle Borçlar Kanunu Hükümleri uygulanmaktadır.

• Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri, denizde çalışan su ürünleri yetiştiricileri İş Kanunu’na Tabidir.

• Havacılığın tüm yer tesislerinde çalışanlar İş Kanunu Kapsamında yer almaktadır.

• Bu durumda; gemi kaptanları, pilotlar, kabin görevlileri İş hukukuna tabi iken, gemi yükleme personelleri ve havaalanı kule personeli İş Kanunu hükümlerine tabi olacaktır.

• Toplu iş sözleşmeleri ve Sendika üyelikleri ile İstisna kapsamında olan personeller İş Kanunu’na tabi olabilirler.

50 ve Daha Az İşçi Çalıştıran İş Yerleri

• 50 ve daha az işçi çalıştırılan tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerleri veya işletmeler istisna kapsamındadır.

• Bu iş yerleri Borçlar Kanunu kapsamında işçi çalıştırmaktadır.

• Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işlerde, halkın faydalanmasına açık veya  işyerinin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işlerinde ise İş Kanunu hükümleri uygulanır.

Aile Ekonomisi Ölçeğindeki İşler

• Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri.

• Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işler İş hukuku kapsamında değildir.

Ev Hizmetleri

• Ev hizmetlerinde çalışanlar işçi olarak sayılmamaktadır.

• Ev hizmetleri Borçlar Hukuku’na tabidir.

Çıraklar

• İş sağlığı ve güvenliği hükümleri saklı kalmak üzere çıraklar İş Kanunu’ndan İstisnadır.

Sporcular

• Spor Klüpleri bünyesindeki sporcular, iş ilişkisinde borçlar Hukuku’na tabidir. Antrenörler ve Teknik Direktörler ise İş Kanunu’na tabi olarak çalışmaktadır.

Rehabilite Edilenler

• Çeşitli nedenlerle iş yapma kabiliyetinde kayıp olanların, bu kişiler açılmış olan meslek kazandırma kurumlarındaki çalışmaları iş Kanunu’na tabii değildir.

Belirli Esnaf ve Sanatkarlık İşleri

• 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişi ve aşağısındaki çalıştığı işyerlerinde İstisna Hükümleri geçerlidir.

• Sermayesi ile birlikte bedenen de çalışan, tacirlik ölçeğinde ekonomik gelir elde etmeyen, işin sahibi ile birlikte 3 kişiyi aşmayan işler bu kapsamda yer almaktadır.

• Bu iş yerleri Borçlar Hukuku Çerçevesinde değerlendirilmektedir.

Yukardaki işlerle İlgili İş Kanunu’na Tabi olan İş Yerleri

Aşağıda sayılan işler İş Kanunu’nun 4. Maddesi içerinde yer almakla birlikte, bu işler için İş Kanunu Hükümleri uygulanmaktadır.

• Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri

• Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işler.

• Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler.

• Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri.

• Halkın faydalanmasına açık veya  işyerinin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işleri.

• Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler.