Toplu İşten Çıkarma

• 22 Mayıs 2021
• 0
• 3939 Kez Okundu

Toplu İşten Çıkarma, işverenin İş Kanunu’nda belirtilen sayılardaki işçileri; ekonomik sorunlardan, teknolojik gelişmelerden, işyerinden kaynaklı nedenlerden veya işin gerekleri sonucu işten çıkarmasıdır.

Bu konu ile ilgili esaslar İş Kanunu’nun 29. Maddesinde yer almaktadır.

Hangi Durumlar Toplu İşten Çıkarma Sayılır?

İş Kanunu’nun 29. Maddesi’ne göre, bir aylık süre içerisinde aynı gün veya farklı tarihlerde olması farketmeksizin;

• 20 ile 100 işçi çalıştıran iş yerlerinde, en az 10 işçinin,
• 101 ile 300 işçi çalıştıran iş yerlerinde, en az %10 oranında işçinin,
• 301 ve daha fazla işçi çalıştıran iş yerlerinde, en az 30 işçinin,

İşten çıkarılması toplu işten çıkarma sayılmaktadır.

Bildirim Esasları Nelerdir?

İşveren, ekonomik, teknolojik ve yapısal vb. nedenlerle veya işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, 30 gün önceden yazılı bir biçimde,

• işyeri sendika temsilcilerine,
• İlgili Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne,
• Türkiye İş Kurumu’na,

bildirim yapılması gerekmektedir.

• Fesih bildirimleri, işverenin işçi çıkarma isteğini Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne bildiriminden 30 gün sonra hüküm doğurmaktadır.

• Yapılacak bildirimde işçi çıkarmanın sebepleri, bundan etkilenecek işçi sayısı ile fesih işlemlerinin ne zaman gerçekleşeceğine ilişkin bilgilerin yer alması zorunludur.

• Ayrıca, işveren 30 gün önceden toplu fesih olacağını işyerinde de ilan etmekle yükümlüdür.

• Bildirim yapıldıktan sonra işveren, işyeri sendika temsilcileri ile görüşerek fesih işlemlerinin olumsuz sonuçlarının en aza indirilmesi konusu üzerinde bir toplantı yapmalı ve toplantının yapıldığını kanıtlayan bir tutanak düzenlemelidir.

İşverenin Tekrar İşe Alma Zorunluluğu

Toplu fesih in kesinleşmesinden sonraki 6 ay içerisinde, işveren yeni bir işçi almak isterse, çıkartılan işçilerle aynı nitelikte olanlardan tercih etmek zorundadır.

Hangi Durumlar Toplu İşten Çıkarma Sayılmaz?

Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçiler için, toplu fesih, bu işlerin nitelikleri nedeniyle yapılıyorsa, toplu işçi çıkarma sayılmamaktadır.

İşçi İşe İade Davası Açabilir Mi?

Öncelikle, İlgili maddelere geçmeden önce iş güvencesi hususunu hatırlamakta fayda görmekteyiz.

İş güvencesi, 30 ve üzeri işçi çalıştıran işverenlerin en az 6 aylık kıdemli personellerin belirsiz süreli iş sözleşmesini feshinin; işçinin yeterliliğinden, davranışlarından ya da işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorunda olması zorunluluğudur.

İşveren, aşağıdaki hükümlerin uygulanmasını engellemek amacıyla toplu fesih yapması durumunda iş güvencesine tabi işçiler işçi işe iade davası açabilir.

• Aşağıda yer alan İş Kanunu 18. Md’ deki fesih için geçerli olmayan sebeplerin varlığı dolayısıyla işverenin toplu fesih yapması,

1. İşçinin, sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılması,
2. İşyeri sendika temsilciliği yapması,
3. Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılması,
4. Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler.
5. Kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmesi, ( Yasak Haller İş Kanunu Md. 74 de sayılmıştır.)
6. Hastalık veya kaza nedeniyle bekleme süresinde işe geçici devamsızlık. ( İş Kanunu 25. Md.)

• Aşağıda yer alan İş Kanunu 19 Md.’ de öngörüldüğü üzere, işçilerin hakkındaki suçlamalara karşı savunmasını almadan, belirsiz süreli iş sözleşmelerini işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilmesi yasağını delmek amacıyla toplu fesih yapılması, (Ahlak ve iyi Niyet Kurallarına aykırı Davranışlar nedeniyle Fesihler Hariçtir.)

• İş Kanunu Md. 20’de yer alan işverenin iş sözleşmelerinin geçerli bir nedene dayandığını ispat etmesi gerekliği hükümlerince geçerli nedeni ispatlama zorunluluğunu örtbas etmek amacıyla toplu fesih yapması,

• Toplu fesih’ in öne sürülerek, İş Kanunu Md. 21 e göre işe iade olan ve işe başlatılması zorunlu personellerin çıkarılması istemi var ise,

Ve buna benzer Toplu işten Çıkarma hükümlerini ihlal eden nedenlerle, işçiler işe iade davası açabilirler.

Ayrıca, toplu işçi çıkarmayı düzenleyen İş Kanunu Md. 29’a aykırı hareket eden her bir işveren veya vekili İş Kanunu Md. 100 uyarınca her bir işçi için ayrı ayrı öngörülen idari para cezasını ödemek zorundadır.