Halka Açık Ortaklıklar

• 25 Nisan 2020
• 0
• 2995 Kez Okundu

Halka açık ortaklıklar, sahip oldukları sermaye piyasası araçlarını, halka arz etmek üzere kurula başvuran gerçek veya tüzel kişilerdir.

Halka arz ise tanım olarak, sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan yapılan genel bir çağrıyı ve bu çağrı sonucunda yapılan satışı ifade eder.

Halka Açık Ortaklıklarda Bilinmesi Gereken Hususlar

Halka Açık Ortaklık Statüsünün Kazanılması

• Payları borsada işlem gören ortaklıklar halka açık ortaklıklardır.

• Pay sahibi sayısı 500’ü aşan ancak borsada henüz işlem görmemiş anonim ortaklıklıklar ise halka açık sayılan ortaklık olarak adlandırılır.

• Halka açık sayılan yani halka açık ortaklık statüsünü kazanmış ancak borsada işlem görmeyen şirketler, 2 yıl içerisinde paylarının işlem görmesi için borsaya başvurmak zorundadır.

• Halka açık sayılan ortaklıklardan paylarının borsada işlem görmesini istemeyenler, pay sahibi tam sayısının en az üçte ikisinin olumlu oyu veya toplam oyların dörtte üçü ile alınacak bir genel kurul kararı ile bu kanun kapsamından çıkabilir.

• Bu durumda olumsuz oy kullanan pay sahiplerine ayrılma hakkı tanınır.

• Kurul resen halka açık ortaklık statüsünden çıkarılacak ortaklıkların yönetimi elinde bulunduran ortaklarına diğer paylar için pay alım teklifinde bulunma zorunluluğu getirebilir.

• Kurul, 2 yıl içerisinde borsaya başvurmayan ortaklıklar için paylarının borsada işlem görmesi ya da ortaklığın halka açıklık statüsünden çıkarılmasına karar verebilir.

Kayıtlı Sermaye Sistemi

• Esas sermaye sisteminden farklı olarak, bu sistemi kabul eden ortaklıklar, TTK’ndaki esas sermayenin artırılmasına ilişkin hükümlere bağlı olmaksızın, sermayelerini, Esas sözleşmede tespit edilen kayıtlı sermaye tavanına kadar, yönetim kurulu kararıyla artırabilme imkanını sağlar.

• Esas sermaye sisteminde sermaye, ortaklık esas sözleşmesinde yer aldığından dolayı sermayedeki değişiklikler için esas sözleşme değişikliğine ve genel kurul tarafından karar alınması gereklidir.

• Kayıtlı sermaye sisteminde bu zorunluluk olmamakla birlikte, sadece yönetim kurulu kararıyla sermaye artırılabilmektedir.

• Bu uygulama bazı prosedür ve zorunlu işlemler yapılmadan sermaye arttırımının yapılabilmesine olanak sağlamaktadır.

• Halka açık ortaklıklar ile halka açık sayılan ve kurula başvurmuş olan ortaklıklar, kuruldan izin almak şartıyla kayıtlı sermaye sistemini kabul edebilirler.

• Yönetim Kurulu, genel kuruldan alacağı yetkiye dayanarak 5 yıl süre ile kayıtlı sermayenin tavanına kadar sermaye arttırımı yapabilir.

• Yetki süresi dolan yönetim kurulları, genel kuruldan tekrar tekrar 5 er yıllık yetki süreleri alabilir.

Kayıtlı Sermaye ve Çıkarılmış Sermaye

• Kayıtlı sermaye sisteminde iki farklı sermaye tipi vardır.

• Çıkarılmış sermaye, tam ve nakden ödemiş olan esas sermaye sistemindeki ödenmiş sermayeyi gösterir.

• Kayıtlı sermaye ise Türk Ticaret Kanununun esas sermayenin artırılmasına dair hükümlerine tabi olmaksızın pay çıkarabilecekleri azami miktarı gösteren, ticaret sicilinde tescil ve ilan edilmiş sermayelerini gösterir.

Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum

• Kurumsal yönetim ilkeleri, uyum raporlarının içeriği ve yayımlanması, ortaklığın bağımsız yönetim kurulu üyelerinin üyeliklerine ilişkin esaslar, Kurulca belirlenir ve haksız rekabet oluşturmayacak şekilde uygulanır.

• Kurul, ortaklıklara kurumsal yönetim ilkelere uyum sağlanmadığı durumlarda, gerekli düzenlemelerin yapılması için süre verebilir, bu süre içerisinde gerekli düzenlemelerin yapılmaz ise dava açma hakkına ve sahiptir.

• Kurul, herhangi bir süre vermeksizin hukuka aykırılık tespiti yapabilir ve uygulanacak işlemlerin usul ve esaslarını belirleme hakkına sahiptir.

Halka Açık Ortaklıklarda Kar Payı Dağıtımı

• Halka açık ortaklıklar, ilgili mevzuat hükümleri ve genel kurullarınca belirlenen kar dağıtım politikaları çerçevesinde yaparlar.

• Kanunen ayrılması gereken yedek akçeler ve esas sözleşmede belirlenmiş kar payları ayrılmadan, başka bir yedek akçe ayrılamaz, sonraki yıla kar devri yapılamaz.

• Kar payı dağıtım tarihinde mevcut pay sahiplerine edinme tarihine bakılmaksızın eşit bir şekilde dağıtılır.

Örtülü Kazanç Yasağı

• Sözkonusu ortaklıkların, ticari ilişkide bulundukları gerçek veya tüzel kişiler ile emsallerine ve piyasa şartlarına uymayan şartlar içeren işlemler ve ticari faaliyetlerde bulunmaları,

• Bu sayede mal varlıklarını ve karlarını azaltmaları engelleyerek kazanç aktarımı yapmaları, ilişkili gerçek veya tüzel kişilerin kar ve malvarlıklarını arttırmaları yasaktır.

• Ortaklıklar, piyasa koşullarına, esas sözleşmelerine, piyasa koşullarına, ticari hayatın basiret ve dürüstlük ilkelerine uygun şartlarda faaliyetlerini yaptıklarını kanıtlayıcı her türlü bilgi ve belgeyi 8 yıl süre ile saklamak zorundadırlar

• Örtülü kazanç aktarımı yaptığı kurulca tespit edilen ortaklıklar için uygulanacak hukuki yaptırımlar dışında, örtülü kazanç sağlayan firmanın, aktarılan tutarı kanuni faizi ile birlikte malvarlığı azalan firmaya iadesinin yapılması zorunludur.

Ortaklığın Kendi Paylarını Satın ve Rehin Alması

• Ortaklıklar, kendi paylarını Kurul tarafından belirlenen şartlar çerçevesinde satın alabilir ve rehin olarak kabul edebilir.

Önemli Nitelikteki İşlemler

• Birleşme, Bölünme, Tür değiştirme ve Tasfiye.

• Malvarlığının tümü veya önemli bir kısmının devri, üzerine ayni hak tesis edilmesi ya da kiralanması.

• Faaliyet konusunu, tümüyle ya da önemli ölçüde değiştirmesi.

• İmtiyaz öngörmesi veya mevcut imtiyazların kapsam veya konularının değiştirilmesi.

• Borsa Kotundan çıkması.

• Kurul tarafından önemli nitelikli işlemler olarak kabul etmektedir.

• Kurul bu işlemler ile ilgili uyulması zorunlu usul ve esasları belirler.

• Esaslara uyulmadan yapılan değişikliklerin belirlenmesi sonucu Kurul tarafından yapılan tebliği takiben 30 gün içerisinde değişikliklerin eski şekline çevrilmesi için işlemler yapılmalıdır.

• Aksi takdirde idari para cezası uygulanabilir veya genel kurul kararlarının iptali için dava açılabilir.

Ortakların Ayrılma Hakkı

• Önemli nitelikte işlemlerin görüşüldüğü genel kurul toplantısına katılıp, olumsuz oy kullanan veya toplantı tutanağına muhalefet şerhi düşen pay sahipleri, paylarını ortaklığa satıp ortaklıktan çıkabilirler.

• Ortaklık bu payları, önemli nitelikteki işlemlerin kamuya duyurulduğu tarihten önceki 30 gün içindeki ortalama fiyat üzerinden satın almak zorundadır.

• Bu işlemlere olumsuz oy verecek pay sahiplerinin, toplantıya katılmasının engel olunması,

• Toplantıya usulune uygun davet edilmemesi,

• Gündemin usulüne uygun ilan edilmemesi durumlarında sözkonusu ortaklar yine aynı haklara sahiptir.

Pay Alım Teklifi

• Gönüllü olarak ya da önemli nitelikteki işlemlerden dolayı zorunlu olarak pay alım teklifleri sunulabilir.

• Yönetimin kontrolünü sağlayacak veya oy haklarının çoğunluğunın sağlanacağı payların alınması halinde, diğer ortaklara paylarını satın almak üzere teklif yapılması zorunludur.

• Aşağıdaki durumlar yönetimin ele geçirilmesi sayılacağı dolayısıyla pay alım teklifi yapılası zorunludur.

• Ortaklığın oy haklarının yüzde ellisinden fazlasını tek başına ya da birlikte hareket edilen kişilerle doğrudan veya dolaylı olarak sahip olunması.

• Yönetim Kurulu salt çoğunluğunu seçme ve bu üyeler için genel kurulda aday gösterebilmek için gerekli imtiyazlı paylara sahip olunması.

• Bazı ortakların kendi aralarında yapacağı özel anlaşmalar ile yönetimi ele geçirmeleri bu kapsamdadır.

• Pay alım teklifi yükümlülüğünü kurulca belirlenen süre içerisinde yapmayan ortakların oyları genel kurulda dikkate alınmaz.

• Kurul, yatırım ortaklıklarının, bu niteliklerinin değişmesine veya kaybedilmesine neden olacak ana sözleşme değişiklikleri için pay alım teklifi şartı getirebilir.

Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakkı

• Pay alım teklifi veya birlikte hareketle pay satın alınması sonucu, oy haklarının dağılımının kurulca belirlenen sınırı aşması durumunda, azınlık paylara sahip ortaklar ortaklıktan çıkarılabilir.

• Bu satın alma veya ortaklıktan çıkarma, kurulca ortaklıktan talep edilebilir.

İmtiyazlı Paylar

• Tüm imtiyazların, sermaye piyasası araçları ihraç edilmeden önce açık ve şeffaf bir biçimde kamuya duyurulması zorunludur.

• Zorunlu haller ve faaliyetlerin gereği dışında finansal tablolarda üst üste 5 yıl zarar edilmesi durumunda, oy hakları ve yönetim kurulu temsiline ilişkin imtiyazlar kurul kararı ile kalkar.

• Bu durum imtiyazlı hakların kamu kurum ve kuruluşlarında olması durumunda uygulanmaz.

Halka Açık Ortaklıklarda Genel Kurul Toplantısı

Toplantı Usul ve Esasları

• Toplantılar, ortaklığın internet sitesi ve Kamu aydınlatma Platformunda duyurulur.

• Bu çağrı, toplantı günleri hariç olmak üzere en az 3 hafta önceden yapılır.

• Toplantıya katılan oy hakkına sahip olan pay sahiplerinin 2/3 olumlu oyu ile karar verilir.

• Aşağıdaki durumlar için esas sözleşmede daha yüksek oy çoğunlukları belirlenebilir.

• Yeni pay alma hakkının kısıtlandırılması,

• Kayıtlı sermaye sisteminde, yönetim kuruluna yeni pay alma haklarını kısıtlama yetkisi verilmesi,

• Sermaye azaltımına gidilmesi,

• Önemli nitelikte işlere karar verilmesi durumlarında daha yüksek oy çokluğu belirlenmiş ise esas sözleşmede belirtilen oy çokluğuna uyulur.

Halka Açık Ortaklıklarda Kamuyu Aydınlatma Sorumluluğu

• İzahname, pay alım teklif formu, birleşme ve bölünme duyuru metinleri, borsada işlem görme duyurusu, finansal raporlar gibi kamu aydınlatma belgelerini imzalayanlar, yalan yanlış veya eksik bilgilerden müteselsilen sorumludurlar.

• Bağımsız denetim, derecelendirme, değerleme kuruluşları da hazırlanacak belgelerden sorumludurlar.

• Yalan, yanlış veya eksik belgenin oluşumunda bilgi sahibi olmadığını kanıtlayan, bu eksikliklerde kastı ve ağır ihmalleri olmadığını ispatlayan kişiler sorumlu tutulmaz.

• Bu eksiklikleri içeren belgelerin kamuya açıklanmasından sonraki süreçte gerçek bilgilerin açığa çıkması ile malvarlığında azalma olan yatırımcılar zararın meydana geldiği tarihten itibaren 6 ay içinde tazminat talebinde bulunabilir.

• Yatırımcıların zararlarının, sadece yanıltıcı veya eksik bilgiler dolayısıyla oluşması gerekliliği vardır.