Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

• 21 Mart 2021
• 0
• 2842 Kez Okundu

Yazımızda, Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? Hesaplamada dikkate alınması gereken veya hesaplamaya dahil edilmeyecek olan ödemelerden bahsedeceğiz.

Ayrıntılara geçmeden önce yazımızda yer alan bazı kavramları hatırlatalım.

• Çıplak Brüt Ücret (Asıl Ücret) : İşveren ile işçi arasında iş akdi kurulurken kararlaştırılan ücrettir. Fazla mesai ya da diğer ödemeler bu ücret içerisinde yer almamaktadır. Bordro üzerinde Brüt ücret olarak yer almaktadır.

• Giydirilmiş Ücret : İşçinin bir ay içerinde almış olduğu çıplak ücrete, almış olduğu düzenli nitelikteki ödemelerin de eklenmesi ile bulunan ücrettir.

• Kıdem Tazminatı Giydirilmiş ücret üzerinden Hesaplanmaktadır.

Kıdem Tazminatı Hesabına Hangi Ödemeler Dahil Edilir?

Aşağıdaki ödemeler, genel öğreti ve Yargıtay Kararlarına göre, devamlı olarak yapılmaları durumunda kıdem tazminatı hesabına dahil edilir. Bu ödemeler, “Çıplak Brüt Ücret” e eklenerek, “Giydirilmiş Ücret” tespit edilir.

• Eğitim Yardımı
• Kasa Tazminatı
• Aile Yardımı
• Yakacak Yardımı
• Yıpranma Tazminatı
• Devamlı Ödenen Primler
• Kalifiye Nitelik Zammı
• Çıplak Brüt Ücret
• Gıda Yardımı
• Konut Yardımı
• Giyecek Yardımı
• Sağlık Yardımı
• Erzak Yardımı
• Taşıt Yardımı
• Temettü
• Kira Yardımı
• Çocuk Zammı
• Sosyal Yardım Niteliğindeki Ayakkabı, Elbise veya Bedeli
• Havlu ve Sabun Yardımı
• Mali Sorunluluk Tazminatı
• Tır Şoförlerine Ücret Eki Niteliğindeki Sefer Primleri
• İşçiye Sağlanan Özel Sağlık Sigortası Yardımı veya Hayat Sigortası Prim Ödemeleri
• İkramiye ve 6772 Sayılı Yasa Gereğince Ödenen İlave Tediye Ücretleri
• Devamlı nitelikteki bayram harçlığı veya primleri

Kıdem Tazminatı Hesabına Hangi Ödemeler Dahil Edilmez?

Aşağıdaki ödemeler ise, genel öğreti ve Yargıtay Kararlarına göre, devamlılık niteliği taşısalar dahi (Bayram harçlığı veya primleri hariç) kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilmez.

• Hafta Tatili Ücreti
• Yıllık İzin Ücreti
• Genel Tatil Ücreti
• Doğum Yardımı
• Fazla Çalışma ücreti
• Jestiyon Ödemeleri
• Harcirah (Yolluk)
• İzin Harçlığı
• Seyahat Primleri
• Geçici İş Göremezlik Ödemeleri
• Evlenme Yardımı
• Devamlılık Taşımayan Bayram Harçlığı
• Hastalık Yardımı
• İş Arama Yardımı
• Ölüm Yardımı
• Asgari Geçim İndirimi
• Vergi İadesi Alacağı
• Teşvik İkramiyesi ve Ödemeleri
• İşçiye Sağlanan Eğitim Giderleri
• Jübile İkramiyesi
• Transfer Ücreti
• Bir Defalık Verilen İkramiyeler
• Devamlılık Göstermeyen Primler

Ayrıca, gazetecilerin kıdem tazminatları çıplak brüt ücrete göre hesaplandığı unutulmamalıdır.

Kıdem Hesabına Dahil Edilen Süreler

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 55. Maddesinde, “Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller” kıdem tazminatı hesabı yapılırken, tespit edilecek kıdem süresine dahil edilmektedir.

• İşçinin uğradığı kaza veya hastalıktan dolayı işine gidemediği günler. ( Ancak, İşçinin, hastalığın tedavi edilemeyecek özellikte olduğu ve işyerinde çalışmasının uygun olmadığının Sağlık Kurulunca tespit edilmesi durumunda bu süre kesilmektedir.)

• Kadın işçilerin İş Kanunu 74. Md. kapsamında doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler.

• İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler (Bu sürenin yılda 90 günden fazlası sayılmaz.)

• Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın 15 günü (işçinin yeniden işe başlaması şartıyla).

• Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri.

• 3153 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmeliğe göre röntgen muayenehanelerinde çalışanlara pazardan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler.

• İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler.

• İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması halinde ise beş gün verilen ücretli izin verilir.

• İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde verilen 10 güne kadar ücretli izinler.

• İşveren tarafından verilen diğer izinler ile 65 inci maddedeki kısa çalışma süreleri.

• Yıllık ücretli izin süreleri.

Kıdem Tazminatına Dahil Edilmeyen Süreler

Aşağıdaki süreler kıdem tazminatı hesaplanırken kıdem süresine dahil edilmemektedir.

• Geçerli bir mazerete dayanmayan ve izinsiz olarak işe devamsızlık yapılan süreler,

• İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde geçen süreler,

• Grev ve lokavtta geçen süreler,

• Ücretsiz izin süreleri.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır? Aşamaları Nelerdir?

• Öncelikle, kıdem tazminatı hesaplaması için çalışma sürelerinin tespit edilmesi gerekmektedir.

• İşçinin fiili olarak çalışmasının son bulduğu tarihten, fiili olarak çalışmaya başladığı tarih çıkartılır.

• Buna ek olarak, tespit edilen süreden, kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilmeyecek süreler çıkartılır. (Yıllık izin ücreti, fazla mesai süresi vs.)

• Ayrıca, çalışma süresi üzerinde bir anlaşmazlık varsa, çalışma süresi işçi tarafından ispat etmelidir.

• Eğer, bu hususta açılmış bir “Hizmet Tespiti Davası” varsa, kıdem tazminatının hesaplanması için bu davanın sonucu beklenmelidir.

• Sonrasında, işçinin bir günlük çıplak brüt ücreti hesaplanır.

• Bunlara ek olarak, kıdem tazminatı hesabına dahil edilecek ödemelerin de bir güne denk gelecek tutarı belirlenecek çıplak ücrete eklenir.

• Hesaba eklenecek ödemeler, vergi ve sigorta primine tabi ise brüt tutarları, tabi değiş ise net tutarları dikkate alınır.

• Bulunan sonuç, 30 ile çarpılarak işçinin 1 yıl için alması gereken kıdem tazminatı hesaplanmış olur.

• Unutulmamalıdır ki, kıdem tazminatı hesabında dikkate alınacak ücret, işçinin son çıplak brüt ücreti, eklenecek ödemeler ise son devamlı nitelikteki ödemelerdir.

Kıdem Tazminatı Hesaplama

Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır ? sorusuna yanıt aradığımız bu yazımızda son olarak bir örnek ile pekiştirelim.

• İşçi, 01.01.2018 tarihinde işe başlamış, 31.07.2021 tarihinde işten ayrılmıştır.

• iş yerinde, asgari ücret ile çalışmaktadır.

• İşçi, 2018 yılında 4 ayda bir olmak üzere1.000 TL, 2019 yılında 4 ayda bir 1200 TL, 2020 yılında 4 ayda bir 1.500 tl, 2021 yılında 4 ayda bir 1.600 TL ikramiye almıştır.

• Öncelikle işçinin çıplak brüt ücretinin tespit edilmesi gerekmektedir.

• Kıdem tazminatına esas ücret, işçinin işten ayrıldığı 31.07.2021 tarihindeki ücret üzerinden hesaplanmalıdır.

• Brüt asgari ücret 2021 yılında, 3.577 TL olduğundan dolayı “Çıplak Brüt Ücret” 3.577 TL dir.

• Günlük Çıplak Brüt Ücret 3.577 /30 : 119,23 olacaktır.

• Bu aşamadan sonra kıdem tazminatı hesabında baz alacağımız “Giydirilmiş Ücret” i hesaplayalım.

• Giydirilmiş ücret hesaplanırken, devamlı nitelikte olan son ikramiyelerin çıplak ücrete eklenmesi gerekmektedir.

• İşçi, 2021 yılında 4 ayda bir 1.600TL ikramiye almakta olduğunu söylemiştik.

• Böylelikle, 01.08.2021 tarihinde işten çıkan işçi iki defa 1.600 TL ikramiye almıştır.

• Aylık ikramiye, 1.600 TL / 4 : 400 TL dir.

• Günlük İkramiye ise, 400 TL / 30 : 13,33 TL dir.

• Günlük Çıplak Ücret ile Günlük ikramiye tutarını topladığımızda, 119,23 + 13,33 : 132,56 TL (Günlük Giydirilmiş Ücret) karşımıza çıkacaktır.

• “Aylık Giydirilmiş Ücret” ise 132,56 x 30 : 3.976,9 TL dir.

• Kıdem süresini hesapladığımızda, işe giriş ve çıkış arasındaki süre 3 yıl 7 ay olacaktır.

• Bu durumda 3 tam yıl için kıdem tazminatı, 3.976,9 TL x 3 yıl : 11.930,7 olacaktır.

• Kalan 7 ay için ise, oran orantı ile hesaplarsak ,(12 ay için 3.976,9 ise 7 ay için ? )

• ( ? x 12 = 3.976,9 x 7) sonucunda, 7 aylık kıdem tazminatı, 2.319,85 TL olacaktır.

• 3 tam yıl için 11.930,70 TL + Kalan 7 ay için 2.319,85 TL = 14.250 TL toplam kıdem tazminatı olacaktır.

• Bulunan yıllık kıdem tazminatı her sene açıklanan kıdem tazminatı tavanını geçmesi durumunda, hesaplamada tavan tutarı esas alınır.

Kıdem Tazminatından Yapılacak Kesintiler

• Ayrıca, İş Kanununa tabi Kıdem tazminatları SGK primi ve gelir vergisi kesintisine tabi değildir.

• Kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.

• Ölüm nedeniyle, mirasçıların alacağı kıdem tazminatı Veraset ve İntikal Vergisine tabidir.

Kıdem tazminatı nasıl Hesaplanır?