Kredi Muhasebe Kaydı

• 21 Ekim 2022
• 0
• 2863 Kez Okundu

Kredi muhasebe kaydı yapılırken, anaparalar için vade ve taksit seçeneğine göre “300.Krediler”, “303. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri Ve Faizleri” veya ”400.Krediler” hesabı kullanılırken; faizlerin tahakkuku için vade durumuna göre, “381.Gider Tahakkukları”  ya da “481. Gider Tahakkukları” hesabı kullanılır.

Ayrıca, faizlerin giderleştirilmesi için “780.Faiz Giderleri Hesabı” kullanılır.

Öte yandan, erken ödenen kredi faizleri için “180.Gelecek Aylara Ait Giderler” , “280.Gelecek Yıllara Ait Giderler hesabı” kullanılırken; faiz tahakkuk edip ödeme günü gelmemiş ya da ödeme günü geçmiş faizler için “303. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri” hesabı kullanılır.

Kredi Anaparalarının Muhasebe Kaydı

Banka kredileri anaparaları, temel olarak kısa veya uzun vadeli olarak tekdüzen hesabından ayrı işlemlere tabi tutulmaktadır.

• Ödeme dönemi mevcut hesap yılı içerisinde bulunan krediler, kısa vadeli krediler olarak değerlendirilirken, ödeme dönemleri sonraki yıllarda da devam edecek krediler uzun vadeli krediler olarak karşımıza çıkmaktadır.

• Kısa vadeli krediler, “300.Krediler” hesabında takip edilmelidir.

• Özetle, aynı hesap dönemi içerisinde kullanılıp aynı hesap dönemi içerisinde ödenen kredilerin anaparaları sadece “300.Krediler” hesabında takip edilmelidir.

• Ayrıca, tanımlarda belirtilen 1 yıldan uzun vadeliden kasıt dönem başından itibaren 1 yıl anlamına gelmektedir.

• Örneğin, 2022 aralık ayında kullanılan 3 taksitlik bir kredinin ilk taksiti 2024 Ocak ayında başlıyor ise doğrudan Anapara 400.Krediler hesabına kaydedilmelidir.

• Bu durumda, taksitli kredilerde uzun vadeden kasıt: taksitlerin sonraki hesap dönemlerinde de devam etmesidir.

Diğer bir ayrım ise  taksitli kredilerin kendi içerisinde yapılmaktadır. Bu ayrım, Kısa Vadeli Taksitli Krediler ve Uzun Vadeli Taksitli krediler, olarak karşımıza çıkmaktadır.

• Kısa vadeli taksitli krediler sadece “300.Krediler” hesabında takip edilirken, Uzun Vadeli Taksitli Kredilerin kaydedilmesinde “303. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri” ve “400. Krediler” hesapları kullanılmaktadır.

Kredilerin anapara ve faizlerinin muhasebe kayıtları yapılırken bir çok yanlış yapılmakta ve bu konuda genel bir kafa karışıklığı söz konusu olmaktadır.

Bu günkü yazımızda tüm ayrıntılarıyla olması gereken kayıtları tek tek hesapları inceleyerek ele alacağız.

“300.Krediler” Hesabında Takip Edilecek Anaparalar

“300.Krediler” hesabında takip edilecek kredi anaparaları aşağıdaki gibidir:

• Dönem içerisinde kullanılan ve taksitleri yine dönem içerisinde biten taksitli kredilerin anaparaları.

• Çek karşılığı kullandırılan nakdi kredilerin, dönem içerisinde ödenecek anaparaları,

• BCH (Borçlu Cari Hesap-Rotatif Kredi) kredilerin, dönem içerisinde ödenecek anaparaları,

• KMH, Ek hesaplar gibi diğer kısa vadeli kredilerin, dönem içerisinde ödenecek anaparaları,

Eğer, dönem sonunda, bu kredilerin kaydedildiği “300.Krediler” hesabında bakiye kalır ise bu bakiyeler “400.Krediler” hesabına aktarılır.

Dönem başında ise ilgili dönemde ödenecek tutarlar tekrar “300.Krediler” hesabına aktarılır.

Örnek: 1 ( Kısa Vadeli Kredi ) ( Ek hesaptan Para Kullanımı)

A işletmesi 01.02.2022 tarihinde Ziraat Bankasındaki KMH hesabından 10.000 Kullanmıştır. Faiz Ödemesini ay sonunda yapacaktır.

Ek Hesap Kullanımı Muhasebe Kaydı

Ek Hesap Geri Ödeme Muhasebe Kaydı

15.02.2022 tarihinde kullanılan kredi toplamı vadesiz hesaptan geri ödenmiştir.

Ek Hesap Faiz Ödemesi Muhasebe Kaydı

28.02.2022 tarihinde 120 TL kredi faizi, otomatik olarak vadesiz hesaptan ödenmiştir.

Örnek: 2 ( Kısa Vadeli Kredi ) ( Çek Karşılığı Kredi Kullanımı)

A işletmesi 01.03.2022 tarihinde envanterindeki 01.05.2022 vadeli 80.000TL’lik alınan çeke karşılık, 80.000TL lik kredi kullanmıştır. Kullanılan Kredi banka hesabına yatmıştır.

Çek, vadesinde 1.500 TL kredi faizi ile birlikte vadesiz hesaptan tahsil edilecektir.

Kredi muhasebe kaydı yapınız.

Çek Karşılığı Kredi Kullanımı Muhasebe Kaydı

01.03.2022

Çek Karşılığı Kredi Geri Ödeme Muhasebe Kaydı

01.05.2022

Örnek: 3 ( Kısa Vadeli Kredi ) ( Taksitli Kredi Kullanımı)

A işletmesi 01.02.2022 tarihinde 120.000 TL lik 3 taksitten oluşan bir kredi kullanmıştır. Kredinin aylık anapara ödemesi 40.000 TL olup, aylık faiz ödemesi de 3.000 TL dir. Ödeme işlemleri bankadan yapılacaktır.

Kısa Vadeli Taksitli Kredi Kullanımı

Kısa Vadeli Taksitli Kredi 1. Taksit Ödemesi

01.03.2022 tarihinde ilk taksit ödenecektir. Bu durumda faiz ve anapara için ayrı kayıtlar yapılacaktır.

Öncelikle vade günü faiz tahakkuku gerçekleşmektedir. Faiz ödense de ödenmese de tahakkuk edecek ve ödenebilir duruma gelecektir. Ayrıca, dönem içerisinde kesinleşen bu ödeme giderleştirilecektir.

Ayrıca, kalan 2 taksit ise 01.04.2022 ve 01.05.2022 tarihlerinde bu yevmiye kaydının aynı olacak şekilde yapılacaktır.

“303. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri Ve Faizleri” Hesabında Takip Edilecek Anaparalar

 “303. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri” hesabında takip edilecek kredi anaparaları aşağıdaki gibidir:

• Dönem başından itibaren, bir yıldan uzun vadeli taksitli kredilerin, ödemeleri 1 yılın altına düşen ( cari dönem içerisine düşen) anaparaları.

Dönem başlarında “400.Krediler” hesabından cari yıla düşen taksitli kredilerin anaparaları “303.U.V.K.A.T.F” hesabına aktarılır.

Burada dikkat edilmesi gereken husus: 400. No’lu hesapta hem uzun vadeli taksitli kredilerin anaparaları hem de taksitli olmayan uzun vadeli kredilerin anaparaları yer alırken; 303’nolu hesapta, sadece uzun vadeli taksitli kredilerin vadesi cari yıla denk gelen anaparaları takip edilmektedir.

Öte yandan alınan kredi taksitli olmayabilir, örneğin çek karşılığı olup çekin ödemesi cari yıldan sonra olabilir, bu durumda kredinin kullanıldığı yıl “400.”Krediler” hesabına kredi kaydedilir, çekin tahsil edileceği yılbaşında ise 400. No’lu hesaptan 300. No’lu hesaba virman yapılır.

Örnek: 1 ( Uzun Vadeli Kredi Kullanımı )

A işletmesi 01.09.2022 tarihinde 10 ay vadeli 200.000 TL taksitli kredi kullanmıştır. 01.09.2022 tarihindeki kredi kullanım kaydını yapınız. (Sadece Kredi kullanım kaydı yapılacaktır.)

Aylık Anapara: 200.000 / 10 = 20.000 TL

2022 Yılına Düşen Anapara : 20.000 x 3 : 60.000 TL (01.10.2022,01.11.2022 ve 01.12.2022 taksitleri (3 Taksit))

Görüldüğü üzere, uzun vadeli yani hesap dönemini aşan krediler kullanıldığında, vadesi hesap dönemi içerisinde kalan anaparalar 300.Krediler hesabına değil 303.U.V.K.A.F hesabından izlenmelidir.

Ayrıca, yukarıda örnekte 2023 başında 400 hesabındaki 2023 yılına ait 120.000TL de tamamen 303. nolu hesaba aktarılmalıdır.

Aşağıda, 400.Krediler hesabı altındaki “uzun vadeli taksitli kredi kullanımı” örneğinin altında 303 hesabının anapara açısından kullanımını daha ayrıntılı işleyeceğiz.

“400.Krediler” Hesabında Takip Edilecek Anaparalar

Öncelikle, “400.Krediler” hesabında takip edilecek kredi anaparaları aşağıdaki gibidir:

• Taksitli Kredilerin cari yıldan sonraki dönemlere denk gelen ödemeleri,

• Taksitli olmayan diğer tüm kredilerin cari yıldan sonraki döneme denk gelen veya yılsonu kalan bakiyeleri.

Dönem başında mevcut kredi tekrar dönem içerisinde ödenebilir olduğu için 300 hesaba tekrar geri alınmıştır.

01.05.2023

Anapara ve faizler bu şekilde 01.05.202 tarihinde ödenmiştir.

Not: KMH ve benzeri kredileri faiz ödemeleri fiili uygulamada,

• Doğrudan bankadan kesinti yapılarak yapıldığı için,
• Genelde çok fazla ve küçük miktarda hareketler olabildikleri için,
• Ayrıca tahakkuk tarihleri ve tutarları herhangi bir ödeme planına bağlanmadığı için,

381./481.Gider Tahakkukları hesapları kullanılmadan doğrudan ödeme karşılığında 780.Faiz Giderleri hesabında muhasebeleştirilmektedir. Aslında, teorik olarak tahakkuk kaydı da uygundur.

Örnek: 2 ( Uzun Vadeli Kredi ) (Çek Karşılığı Kredi Kullanımı)

A işletmesi 10.10.2022 tarihinde, 100.000 TL tutarlı 05.10.2023 vadeli çeki karşılığında 100.000 TL kredi kullanmıştır. Faiz ve anapara ödemeleri çek vadesinde yapılacaktır.

10.10.2022

Alınan kredinin ödeme vadesi doğrudan sonraki hesap döneminde olduğu için 300 hesabı hiç kullanılmadan 400 hesabına kayıt yapılmıştır.

01.01.2023

Çek karşılığı kullanılan kredinin vadesi artık 2023 hesap döneminde olduğu için, kısa vadeli kredi niteliğine dönüşmüş ve 300 hesabına alınmıştır.

Bağlantı kuracak olursak, bu kredi nitelik açısından taksitli bir kredi olsaydı dönem başında 300 hesabını değil, 303. hesabını kullanırdık.

Örnek: 3 ( Uzun Vadeli Taksitli Kredi Kullanımı)

A işletmesi 01.10.2022 tarihinde 12 ay vadeli 300.000 kredi kullanmıştır. Toplam faiz tutarı 24.000TL dir. Kredi taksit tutarları eşit olarak dağıtılmıştır. İlk taksit tarihi 01.11.2022 dir

Aylık Anapara: 300.000 / 12 = 25.000 TL

Aylık Faiz : 24.000 / 12 = 2.000 TL

2022 Yılına Düşen Anapara : 25.000 x 2 : 50.000 TL (01.11.2022 ve 01.12.2022 taksitleri (2 Taksit))

01.10.2022

01.12.2022

01.11.2022 tarihindeki kayıtların aynısı yapılacaktır.

31.12.2022 tarihinde 381 ve 303. hesabı ödendikleri için sıfırlanmış olacaktır.

01.01.2023 (Dönem Başı)

Dönem başında 400. hesabında geriye kalan 10 taksit artık vadelerinin tümü dönem içerisinde ödeneceği için 303 hesabına virman yapılacaktır.

01.01.2023 (2023 ilk taksit Ödemesi)

01.12.2022

01.01.2023 tarihindeki ilk taksit ödeme kayıtlarının aynısı yapılacaktır.

01.10.2023 tarihinde kredi ödemeleri bittiği için 381 ve 303. hesabı ödendikleri sıfırlanmış olacaktır.

Kredi Faizlerinin Muhasebe Kaydı

Kredi faizlerinin hangi muhasebe kayıtlarına intikal ettirileceği konusunda bazı farklı yaklaşımlar bulunmaktadır.

Şimdi, kredi muhasebe kaydı konumuzda anaparalardan sonra faizler ile ilgili kayıtları inceleyelim.

Bazı kaynaklarda kredi kullanıldığında vade boyunca ödenecek faizler doğrudan “180/280.Gelecek Aylara/Yıllara ait Giderler” hesabına kaydedilmektedir.

• Bu uygulama, tekdüzen hesap planı açıklamalarına uymamaktadır.

• “180/280.Gelecek Aylara/Yıllara ait Giderler” hesabı tanım olarak gelecek aylara ya da yıllara ait olup peşinen ödenen giderlerin kaydedildiği hesaptır.

• İşletmeler, örneğin 5 yıllık bir kredi kullandıklarında bu kredilerin faizlerini büyük olasılıkla peşinen ödemeyeceklerdir.

• Bu nedenle bu hesaplara doğrudan yapılan kayıtlar tekdüzen hesap planına uymamaktadır.

• Ancak vadesi gelmeden bir faiz ödemesi yapılırsa bu hesap kullanılabilir.

Diğer bir husus ise 303. No’lu Hesaba kredi faizlerinin yazılıp yazılmamasıdır.

• 303 no’lu hesaba, vadesi geldiği halde ödemesi yapılmamış taksitli kredilerin faizleri yazılmalıdır. Bu tutarlar işletmenin bankaya borcu olarak bilançoda gözükmelidir.

Bu ön bilgilendirmeden sonra kredi faizleri ile ilgili kullanılacak hesapları tek tek inceleyelim.

“381.Gider Tahakkukları” ya da “481. Gider Tahakkukları” Hesaplarının Kullanımı

Gider Tahakkukları hesapları aşağıdaki şekilde banka kredi faizlerinin muhasebeleştirilmesinde kullanılmaktadır:

• Dönem içerisinde tahakkuk edecek ve ödenecek faizler için vade tarihinde “381.Gider Tahakkukları “hesabı alacaklandırılır. 381 no’lu hesabın karşılığında da 780.Faiz giderleri hesabı ile borç tarafına kayıt yapılarak faiz giderleştirilir.

• Daha sonraki dönemlerde ödenecek faizlerin dönem içerisinde tahakkuk etmesi durumunda ise 481.hesabı alacaklandırılır. 481 no’lu hesabın karşılığında da 780.Faiz giderleri hesabına borç yazılarak faiz giderleştirilir.

Örnek 1 : Dönem İçerisinde Kredi Faizinin Taksit Ödemesinin Gelmesi

A işletmesinin mevcut taksitli kredi taksitinin günü gelmiş olup 1.000 TL faiz tahakkuk etmiştir.

A işletmesinin Tahakkuk eden 1.000 TL faizi banka yoluyla ödenmiştir.

Örnek 2 : Sonraki Hesap Döneminde Ödenecek Bir Kredi Faizinin Tahakkuk Etmesi

A işletmesi 01.10.2022 tarihinde taksitli kredi kullanmıştır. Ancak, ödeme planında 2022 dönemine ait 5.000 TL kredi faizinin 01.02.2023 tarihinde ödeneceği belirtilmektedir.

Burada dönemsellik ilkesi gereği 2022 yılına ait faiz gideri 780. hesabından giderleştirilmelidir. Ancak, karşılığında faizler bir sonraki dönem ödeneceği için 481. hesabında yer almalıdır.

01.11.2022 ve 01.12.2022 Tarihinde Yapılacak Kayıt

Burada kredi faizinin dönemi gelmiş ancak ödeme günü henüz gelmemiştir.

01.01.2023 Tarihinde Yapılacak Kayıt

Dönem Başında ise faiz ödemesinin vadesi cari dönem içerisinde olduğu için 381 hesabına virman yapılmıştır.

01.02.2023 Tarihinde Yapılacak Kayıt

“303. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri Ve Faizleri” Hesabının Faiz Kaydı İçin Kullanımı

• Faizleri tahakkuk etmiş ancak henüz ödeme süresi gelmemiş faizler bu hesapta izlenir.

• Tahakkuk edip ödeme süresi geçen faizler de bu hesapta izlenir.

Örnek 1 : Ödenmemiş Kredi Faizlerinin Kaydı

A işletmesi 01.05.2022 tarihinde 15.000 TL lik 1 yıl vadeli kredi kullanmıştır. Kredi ödemeleri aylık olarak ödeme planında yer almaktadır. Ancak, yıl içerisinde tahakkuk eden ve ödeme günleri gelen kredi faizleri ödenememiştir. Bu nedenle tahakkuk eden kredi faizleri 381.Gider Tahakkukları hesabında 15.000 TL alacak bakiyesi vermektedir.

31.12.2022 Tarihindeki Dönem Sonu Kaydı

Örnekte, kredi faizlerinin ait olduğu dönem ve ödeme günü geçmesine rağmen ödenmediği için 303 nolu hesaba virman yapılmıştır.

Daha sonra 01.05.2022 tarihinde işletme vadesi geçen kredi faizini ödemiştir.

01.05.2022 Tarihindeki Ödeme Kaydı

“180/280.Gelecek Aylara/Yıllara ait Giderler” Hesaplarının Faiz Kaydı İçin Kullanımı

• Bu hesaplar erken ödeme yapılmış kredi faizleri için kullanılmaktadır.

• Eğer ödenen faiz cari dönem içerisindeyse 180 no’lu hesabın borcuna ,cari dönemlerden sonraki dönemlere aitse 280 no’lu hesabın borcuna yazılmaktadır.

Örnek 1 : Vadesinden Önce Kredinin Ödenmesi

A işletmesi 01.05.2022 tarihinde taksitli kredisine ait faizlerin 31.10.2022 vadeli 5.000 TL lik kısmını ve 31.02.2023 vadeli 10.000 TL lik kısmını peşinen ödemiştir.

01.05.2022 Tarihli Kayıt

İşletme ödeme günü ve tahakkuk dönemi gelmemiş faizleri ödediği için 180 ve 280 hesaplarına kayıt yapmıştır.

31.10.2022

Kredi faiz ödeme dönemi olan 31.10.2022 tarihinde faiz doğrudan giderleştirilmiştir.

01.01.2023

Dönem başında artık vadesi cari dönemle olan erken ödenmiş kredi faizleri için virman kaydı yapılmalıdır.

31.02.2023

Kredi ödeme dönemi olan 31.02.2023 tarihinde faiz doğrudan giderleştirilmiştir.

Kredi Muhasebe Kaydı Hesap Tanımları

Sonuç olarak, “1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği” (26.12.1992) ışığında yaptığımız kayıtların doğruluğunu hesapların tanımları ile sınamanız için kullanılan hesapların tanımlarını sizlere tekrar hatırlatacağız.

180.GELECEK AYLARA AİT GİDERLER

Gelecek aylarda ilgili gider ve maliyet hesaplarına borç kaydedilecek peşin olarak ödenen giderler, bu hesabın borcuna kaydedilir. Gelecek aylarda bu hesaba alacak verilmek suretiyle ilgili gider hesabına aktarılır.

280.GELECEK YILLARA AİT GİDERLER

Gelecek yıllarla ilgili gider ve maliyet hesaplarına borç kaydedilecek olan peşin ödenen giderler bu hesabın borcuna kaydedilir. ilgili hesap dönemlerinde bu hesabın alacağı karşılığında dönen varlıklardaki “Gelecek Aylara Ait Giderler” hesabına gerekli aktarmalar yapılır.

300.BANKA KREDİLERİ

Alınan kısa vadeli krediler bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

303.UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ

Vadelerine bir yıldan fazla süre bulunmakla birlikte uzun vadeli kredilerin, bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek anapara taksitleri ile vadesi bir yılın altına düşenleri ve bunların tahakkuk ettiği halde henüz ödenmeyen faizlerini kapsar.

381.GİDER TAHAKKUKLARI

Gelecek aylarda ödemesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gider tahakkuklarının izlendiği hesaptır.

400.BANKA KREDİLERİ

Alınan uzun vadeli krediler bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir. Bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek ana para taksitleri ile vadesi bir yıla düşen tutarlar “303. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri Hesabı” nın alacağına aktarılmak suretiyle bu hesaba borç kaydedilir.

481.GİDER TAHAKKUKLARI

Gelecek yıllarda ödenmesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gider tahakkuklarının izlendiği hesaptır.

Özetle,

• Kredi faizlerinin ilk kullanımlarında 180/280 hesabına kaydedilmesi yanlış bir uygulamadır.

• 180/280 hesapları ancak ve ancak kredi faizleri tahakkuk etmeden ödendiklerinde kullanılmalıdır.

• Uzun vadeli taksitli kredilerin yani taksitleri sonraki yıllara sarkan kredilerin; cari yıl içerisinde ödenecek anaparalarının 300 nolu hesaba aktarılması yanlış bir uygulamadır.

• Uzun vadeli kredilerin vadeleri cari yılda ödenecek kısımları 303 nolu hesapta takip edilmelidir.

• 300 hesabı yalnızca kısa vadeli taksitli krediler yani taksitlerinin tümü dönem içerisinde biten krediler için yahut taksitli olmayan kmh, bch, ek hesap, çek karşılığı gibi krediler için kullanılmalıdır.

• 400 hesabı tüm cins kredilerin anaparalarının sonraki döneme düşen kısımları için kullanılabilmaktadır.

• Tahakkuk eden yani ilgili döneme ait olan faizler; vadeleri de gelip ödenmemesi durumunda dönem sonunda 381 nolu hesaptan 303 nolu hesaba virman yapılmalıdır. Sonrasında ödendikleri zaman bu hesabın borcuna kayıt yapılmalıdır.

• Cari yıla ait olup tahakkuk eden ancak vade günleri sonraki dönemlere ait faizler 481 hesabına yazılmalı sonraki dönem başında 381 hesabına virman yapılmalıdır.

• Doğrudan kesinti yapılan bir plana bağlanmamış faiz kesintileri doğrudan 780. hesabının borcuna 102. nolu hesabın alacağına yazılarak giderleştirilmelidir.

“Arsa Alım-Satımında KDV Oranı Nedir?”