Karşılaştırmalı Tablolar Analizi

• 9 Nisan 2023
• 0
• 2374 Kez Okundu

Karşılaştırmalı Tablolar Analizi, iki veya daha fazla döneme ait mali verilerin birbirleri ile oransal olarak kıyaslanmasını sağlayan bir analiz tekniğidir.

Aynı zamanda, “Yatay Analiz” ve “Mukayeseli Tablolar Analizi” olarak da adlandırılmaktadır.

Bu analiz tekniği, temel olarak, mali veri kalemlerinin yıllar itibariyle yüzde kaç arttığı veya azaldığı bilgisini bizlere sunar.

Öte yandan, karşılaştırmalı tablolar analizi, çoğunlukla; bilanço veya gelir tablosu üzerinde yıl bazındaki olumlu veya olumsuz değişimlerin tespit edilmesinde kullanılmaktadır.

Ayrıca, karşılaştırmalı tablolar analizinde birden fazla yıl mukayese edildiği için bir “Dinamik Analiz” türüdür.

Yazımızda sizlere, bu analiz tekniğini, örnekler üzerinde açıklayıp, analiz sonuçlarının nasıl yorumlanması gerektiğini anlatacağız.

Karşılaştırmalı Tablolar Analizi

Karşılaştırmalı tablolar analizi yapılırken aşağıdaki adımlar izlenir:

• Mali tablo kalemindeki ilgili yılın tutarından, bir önceki yılın tutarı çıkartılır.

• Elde edilen (+) veya (-) değişim tutarı, bir önceki yılın tutarına bölünür.

• Diğer bir ifade ile ( Cari yıl – Bir Önceki Yıl / Bir Önceki Yıl ) olarak formulize edilebilir.

Birden fazla yılın kıyaslanması durumunda yine bir önceki yıla bölünerek analiz yapılır.

Ayrıca, hesaplamalarda “bir önceki yılda” bakiye bulunmaması durumunda analiz yapılamaz.

Karşılaştırmalı Tablolar Analizi Örnek

Aşağıdaki örneklerde iki yıl veya daha fazla yıl olması durumunda nasıl bir hesaplama yapılması gerektiğini ve bulunan sonuçların nasıl yorumlanacağını inceleyelim.

İki Yılın Karşılaştırılması Örneği

Aşağıda A işletmesinin bilançosundan bazı kalemler bulunmaktadır. Karşılaştırmalı analiz yöntemi ile hesaplayınız ve yorumlayınız.

Öncelikle, hesaplama işlemlerini yaptığımızda 2022 ve 2023 arasında aşağıdaki sonuçlara ulaşmaktayız.

Temel olarak, daha önce de bahsettiğimiz üzere cari yıldan bir önceki yılın tutarını çıkartarak bir önceki yılın tutarına böldük.

Şimdi de bulmuş olduğumuz sonuçlar ile 2022 ve 2023 yılını mukayase edelim.

• İşletmenin dönen varlıkları, 2022 yılında 500.000 TL iken 2023 yılında %4 artarak 520.000 TL olmuştur.

• Bunun karşılığında ise, kısa vadeli yabancı kaynakları, 2023 yılında 2022 yılına göre (-)%2 oranında azalmıştır.

• Bu duruma bakıldığında, işletmenin dönen varlıklarının yani likiditesi yüksek varlıkların artmış olduğunu, kısa vadeli borç yükünün ise azaldığını görmekteyiz.

• Böylelikle, işletmenin kısa vadeli borç ödeme kabiliyeti arttığını söyleyebiliriz.

• Borç ödeme kabiliyetinin artmış olduğunu 2022 ve 2023 yılı cari oranlarını karşılaştırarak da analiz edebiliriz.

Hatırlatmak gerekirse, cari oran, Dönen Varlıklar / K.V.Y.K (Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar) olarak hesaplanmaktadır.

• 2022 yılında, cari oran 500.000/450.000 = 1,11 iken işletme; nakit ve benzeri varlıkları ile borçlarının 1,11 kere ödeyebilmektedir.

• 2023 yılında ise, cari oran 520.000/410.00=1,26 olup işletme, nakit ve benzeri varlıkları ile borçlarının 1,26 kere ödeyebilmektedir.

• Yabancı kaynakların dağılımına baktığımız zaman ise, işletmenin 2023 yılında kısa vadeli yabancı kaynak yerine uzun vadeli kaynakları kullanmaya yöneldiğini söyleyebiliriz.

• Bu durumu, KVYK kaleminin %2 azalırken UVYK kaleminin %233 oranında artması ile destekleyebiliriz.

Şimdi de, işletmenin ne oranda kısa veya uzun vadeli kaynak kullandığını, kısa vadeli borç oranını hesaplayarak inceleyelim,

Kısa Vadeli Borç Oranı : Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar / Aktif (Pasif) Toplam olarak hesaplanmaktadır.

• İşletme aktif toplamı, 2022 yılında (500.000+30.000) 530.000TL iken 2023 yılında ( 520.000+ 40.000) 560.000 TL olarak karşımıza çıkmaktadır.

• Bu durumda, kısa vadeli borç oranının 2022 yılında (450.000/530.000) %84 , 2023 yılında (410.000/560.000) %73 çıkmasını; işletmenin 2023 yılında daha fazla uzun vadeli finansmanı tercih ettiği şeklinde yorumlayabiliriz.

• Böylelikle, borçların kısa vadede ödenmeme riskinin azaldığını söyleyebiliriz.

Sonuç olarak, karşımıza çıkan bir bilançoda, karşılaştırmalı tablolar analizi ile yıllar itibariyle farklarını hem oransal hem tutar olarak bulabiliriz.

Bulduğumuz sonuçları ise, Likitide ve Mali Yapı Oranları ile daha ayrıntılı olarak analiz edebiliriz.

Likitide ve Mali Yapı Oranları ile ilgili örnek soru ve analizlere aşağıdaki bağlantımızdan ulaşabilirsiniz.

İkiden Fazla Yılın Karşılaştırılması Örneği

Aşağıda, B işletmesinin yıllar itibariyle, gelir Tablosundaki net satışlar ve satışların maliyeti kalemleri bulunmaktadır.

Karşılaştırmalı analiz yöntemi ile hesaplayınız ve yorumlayınız.

Öncelikle, ilk örneğimizde bilanço üzerinden iki yılı mukayase etmiş ve analizlerini yapmıştık.

Bu örneğimizde ise, gelir tablosunun örnek iki kalemi için, 4 yıllık yapılması istenmektedir.

Örnek hesaplama her yıl için ayrı ayrı yukarıdaki gibi yapılmaktadır.

Önce, değişim tutarı sonrasında ise bu değişimin yüzdelik olarak hesaplanması ilk örneğimizde de olduğu gibi her yıl için bir önceki yıla bölünerek hesaplanmalıdır.

Örneğimize baktığımızda, 2020 yılından 2023 yılı dahil olmak üzere net satışların artmış olduğunu maliyetlerin ise 2022 yılında azalarak arttığını, 2023 yılında da azaldığı görülmektedir.

Birden fazla yılı içeren bu örneğimiz, ilk örneğimizde olduğu gibi verilen bilgilere göre oran analizleri ile ayrıca sınanabilir.

“Nakit Oranı Nasıl Hesaplanır?”