Alacak Devir Hızı

• 12 Mayıs 2024
• 0
• 1038 Kez Okundu

Alacak devir hızı, işletmelerin belirli bir dönem içerisinde, alacaklarını ne kadar sürede bir tahsil edebildiğini gösteren orandır.

Şirketin alacak devir hızının ideal yükseklikte olması, kredili satışlarının karşılığında hızlı bir nakit akışı sağlayabilme kabiliyetinin de yüksek olduğunu gösterir.

Ayrıca, bir işletmenin alacak devir hızının istenilen bir seviyede olması, şirket tahsilat yönetiminin de sağlıklı bir şekilde yürütüldüğünü de gösterir.

Böylece, yapılacak zamanında tahsilatlar neticesinde, işletme likit varlıkları ile borçlarını ödeyebilir, yeni alımlar yapabilir.

Aksi halde, alacağa konu ürün veya hizmete harcanacak maliyetler için işletme borçlanmak zorunda kalacaktır.

Bu durumda da işletme için ayrıca bir borçlanma maliyeti oluşacaktır.

Yazımızda sizlere; alacakların devir hızları ve alacak tahsil süresinin nasıl hesaplandığını? devir hızı ne kadar yüksek olmalı? sorularının cevaplarını örnek uygulama ve yorumlamalar ile sunacağız.

Alacak Devir Hızı Hesaplama

Alacak Devir hızı = Kredili Satışlar / Ortalama Alacaklar formülü ile hesaplanır.

Burada, ortalama alacaklar, dönem başı ve dönem sonu kredili alacak toplamının aritmetik ortalaması ile bulunmaktadır.

Unutmayalım ki, satışlardan kaynaklı kredili alacaklar, “120. Alıcılar” hesabına kaydedilmekte olduğundan hesaplamada bu hesap kullanılmaktadır.

Ayrıca, alacak devir süresi hesaplanarak, alacakların tahsilinin kaç günde bir tamamlandığı da bulunabilir.

Bu hesaplama, “Alacak Tahsil Süresi” olarak tanımlanır.

Alacak Tahsil Süresi = 360 / Alacak Devir Hızı formülü ile hesaplanmaktadır.

Sürenin kısa olması istenilen bir durum olacaktır.

Alacak Devir Hızı Örnek Soru

Şimdi sizlerle, aşağıdaki örneğimiz üzerinden, alacak devir hızı ve ortalama alacak tahsil süresinin nasıl hesaplandığını inceleyelim.

Örnek: A işletmesinde 2023 yılı içerisinde 640.000 TL lik kredili satış yapılmıştır. Dönem başı kredili alacakları 130.000 TL iken dönem sonu kredili alacakları 340. 000 TL’dir.

İşletme için Alacak D. Hızı (A.D.H) ve Ortalama Alacak Tahsil Süresi (O.A.T.S)i hesaplayınız.

Çözüm:

Öncelikle, formül üzerinden stok devir hızını hesaplayalım.

A.D.H = Kredili Satışlar / Ortalama Alacaklar

= Kredili Satışlar / (Dönem B. Alacaklar + Dönem S. Alacaklar/2)

A.D.H = 640.000 / (300.000+400.000/ 2) = 1,82 bulunacaktır.

O.A.T.S = 360 / 1,82 = 197,80 gün

Alacak Devir Hızı Yorumlama

Öncelikle, örneğimizde yaptığımız hesaplamada sonucu;

• İşletmenin kredili satışlarından dolayı oluşan alacaklarını, bir mali yılda 1,82 defa tahsil edip bitirdiği anlamına gelmektedir.

• Öte yandan, bu borçlar için ortalama alacak tahsil süresine bakıldığında sonucun 197,8 olması, işletmenin kredili alacaklarını ortalama 197,8 günde tahsil edildiğini göstermektedir.

Alacak devir hızı ile ilgili ideal bir oran bulunmamakla birlikte, devir hızının genellikle yüksek olması beklenir.

Ancak, devir hızı, işletmenin bulunduğu sektör ortalamaları, piyasa koşullarına göre yorumlanması daha doğru olacaktır.

• Örneğin, peşin satışların fazla olduğu bazı yeme-içme hizmet sektörlerinde alacak devir hızı yüksek çıkarken,

• Çoğunlukla vadeli satış yapılan imalat sektöründe oranların yüksek çıkması doğaldır.

• Öte yandan, piyasa koşulları açısından baktığımızda, enflasyonist dönemlerde alacak devir hızlarındaki yükseklik işletme için daha olumsuz bir durum yaratabilir.

• Ya da kriz dönemlerinde piyasadaki daralma nedeniyle, kredili satış yapmak alacak tahsil riskini arttıracağı için işletme için olumsuz bir durum ortaya çıkacaktır.

• Başka bir örnek verecek olursak, enflasyonist dönemde döviz ile ticaret yapan sektörlerde, alacak devir hızının düşük olması, yerel para birimi ile ticaret yapan işletmelere göre farklı yorumlanmalıdır.

Başka bir açıdan bakarsak, çok yüksek devir hızına sahip alacaklar,

• İşletme açısından satışların azalması veya müşterileri portföyünün daralmasına da yol açabilir.

• Çünkü, vadeli satışlar işletme için piyasada bir avantaj sağlayabilir, işletmenin vade opsiyonu sunmaması satışların daralmasına yol açabilir.

Özet

Özetle, alacak devir hızı ve tahsilat süresi işletmenin, nakit yönetimi açısından önemli bir rol oynamaktadır.

• Çünkü, işletmenin alacaklarını bir dönemde kaç defa bitirdiğini bizlere göstermektedir.

• Finansal tablo analizini içerisindeki oran analizlerinin çoğunda ideal oranlar olmakla birlikte, bu oranların ideal seviyesi bir çok faktöre göre değişmektedir.

• Bu nedenle, genel itibariyle yüksek bir devir hızı alacaklar için istenirken, diğer koşullar da göz önüne alınmalıdır.

• Ayrıca, yazımızda ortalama alacak tahsil süresinden de sizlere bahsettik.

• Bu sürenin de rakamsal olarak düşük olması arzu edilir.

• Doğal olarak, daha az günde tahsil edilen alacak işletme lehine olacaktır.

Mali analiz ile ilgili diğer konularımıza aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.