Ciro Primi Muhasebe Kaydı

• 23 Aralık 2023
• 0
• 579 Kez Okundu

Ciro primi muhasebe kaydı, ürün veya hizmet sağlayan bir ana firmanın, bayilerine veya ürünlerinin satışını yapan işletmelere belirli hedefler veya oranlar çerçevesinde vermiş olduğu primlerin kayıtlarıdır.

Ana firmalar, satışlarını arttırmak veya fazla satışa teşvik etmek için bu şekilde ciro primi uygulamaktadır.

Ciro primi, satış primi, yılsonu iskontosu veya hasılat primi olarak da adlandırılabilir.

Ana firmalar genellikle bu uygulamayı belli bir dönem içerisinde belirli bir satış hedefi üzerinden dağıtıcılarına veya bayilerine vermektedir.

Ciro primleri nakit olarak veya ayni olarak bayilere ödenebilir. Ayni ciro primi ödemeleri genellikle ticari mal olarak olarak yapılmaktadır.

Örneğin, ecza depoları, eczanelere belirli bir ciro yapması durumunda belirli dönemlerde iskonto uygulayabilmektedir. Yahut, zincir mağazalar bayilerine yine aynı şekilde belirli hasılat karşılığında primler vermektedir.

Bu tür uygulamalar ciro primine örnek teşkil etmektedir.

Yazımızda hem ana firmalar hem de bu firmaların bayileri açısından ciro primlerinin nasıl muhasebeleştirileceğini inceleyeceğiz.

Ciro Primi Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

Öncelikle, ciro primleri ana firma açısından bir gider kalemi, bayi için ise bir diğer gelir niteliğindedir.

Şimdi İki taraf için de bu kayıtların nasıl yapıldığını inceleyelim.

Ayni Olarak Verilen Ciro Primlerinin Muhasebeleştirilmesi

Örnek : XYZ Firması bayisi olan X firmasına 2023 yıllık satış hasılatının 600.000TL yi geçmesi durumunda ayni olarak ciro primi vereceğini taahhüt etmiştir.

• Hasılat primi ayni olacak yapılmış olup, prim olarak KDV hariç 20.000 TL lik ticari mal verilmiştir.

• 31.12.2023 tarihinde düzenlenen faturalarda KDV olarak %20 oranı uygulanmıştır.

Bayi Firma Açısından Ayni Ciro Primi Muhasebe Kaydı

Öncelikle, X bayisine ana firma XYZ den prim olarak verilen mallara ilişkin fatura düzenlenecektir.

• Gelen fatura karşılığında, mal alımı söz konusu olduğu için “153. Ticari Mallar“ hesabının borcuna 20.000TL’lik kayıt yapılmıştır.

• 20.000 x 0,20 = 4.000 TL lik KDV ise “191. İndirilecek KDV” hesabının borcuna kayıt yapılmıştır.

• KDV artı mal alım toplamı da hali hazırda satıcı konumunda olan XYZ firmasının 320. Satıcılar hesabına kaydedilmiştir.

Sonrasında, X bayi firması da alınan mallar bedelsiz olarak alındığı için, bir gelir oluşmuş olduğundan dolayı, XYZ ana firmasına bu gelir karşılığında fatura düzenleyecektir.

• Bayi firmanın ana firmaya düzenlediği faturada KDV hariç alınan bedelsiz mal tutarı “602. Diğer Gelirler” hesabının alacak tarafında kaydedilmiştir.

• Çünkü, prim olarak gelen bu bedelsiz mallar, X bayisi için normal faaliyeti olan mal satışı haricinde ticari bir gelir olduğu için bu hesapta incelenmelidir.

• Ayrıca, bu gelire ait KDV tutarı olan 4.000 TL “391.Hesaplanan KDV” hesabına yazılmıştır.

• Böylece, toplam tutar 24.000 TL XYZ firmasının “320.Satıcılar” alt hesabında izlenerek, gelen mallar ve gelir karşılığında mahsup edilmiş olacaktır.

• En nihayetinde, gelen mal “153.Ticari Mallar” hesabında , bu malın bedelsiz olarak kalması ile de elde edilen gelir “602. Diğer Gelirler” hesabında kalmış olacaktır.

Ana Firma Açısından Ayni Ciro Primi Muhasebe Kaydı

İlk olarak ana firma olan XYZ vermiş olduğu mallara istinaden satış faturası düzenleyecektir.

• Öncelikle, düzenlenen prim faturasına istinaden 20.000 TL lik mal çıkışı “600. Yurtiçi Satışlar” hesabının alacak tarafına kaydedilecektir. Mal çıkışı olduğu için bu tutar 600 hesabına kaydedilmiştir.

• Bunun yanında, 20.000 TL lik çıkan mala hesaplanan 4.000 TL lik KDV “391. Hesaplanan KDV” hesabına kaydedilmiştir.

• XYZ ana firmasın açısında alıcı olan X firmasının “120.Alıcılar” alt hesabına da toplan KDV dahil 24.000 TL kaydedilmiştir.

Sonrasında, X bayisinin almış olduğu prim gelirine ilişkin düzenlediği fatura ise aşağıdaki şekilde muhasebeleştirilecektir.

• Ana firmanın X bayisine sağlamış olduğu prim mal olarak yapıldığı için muhasebesel olarak daha az para ile daha fazla mal vermek anlamına gelmekte olup “611.Satış İskontosu” hesabında takip edilmiştir.

• Bu tutar, yine 120 hesabının alacağına yazılarak, ayni prim tutarı mahsup edilmiş olup, 24.000 TL lik tutar “610 Satış İskontoları” borcunda “600.Yurtiçi Satışlar” alacak tarafında kalmış olacaktır.

Nakit Olarak verilen Ciro Primlerinin Muhasebeleştirilmesi

Ciro primi muhasebe kaydı yapılırken, öncelikle ayni olarak verilen primlerin kayıtlarını hem ana firma hem de bayi açısından değerlendirdir.

Şimdi de, ciro priminin nakit olarak verildiği durumu ele alalım.

Örnek : ABC Firması bayisi olan A firmasına 2023 yıllık satış hasılatının 200.000 TL yi geçmesi durumunda %5 oranında ciro primi vereceğini taahhüt etmiştir.

• A bayisi 2023 yılı için 500.000TL satış yapmıştır.

• 31.12.2023 tarihinde düzenlenen faturalarda KDV hariç olarak %20 oranı uygulanmıştır.

• Bayi firma alınacak nakdi primin borcundan düşülmesini istemiştir.

Bayi Firma Açısından Nakit Ciro Primi Muhasebe Kaydı

Öncelikle, bayi açısından gelen ciro primi faturasının muhasebe kaydını yapalım.

• A işletmesi 200.000 TL ciro hedefini 500.000 TL satış yaparak geçmiştir.

• Kazanılan Ciro Primi : 500.000 x 0,05 = 25.000 TL olacaktır.

A bayisinin ABS firmasına düzenleyeceği fatura aşağıdaki kaydedilecektir.

• Nakdi olarak verilen prim, daha ana satış faaliyeti dışında bir ticari gelir elde ettiği için diğer gelir niteliğinde olup “602. Diğer Gelirler” hesabına alınmıştır.

• Sonrasında, alınan prim de bayinin borcundan düşeceği için “320 Alıcılar” hesabının borcunda muhasebeleştirilmiştir.

Ana Firma Açısından Nakit Ciro Primi Muhasebe Kaydı

Son olarak da, verilen primin ana firma açısından muhasebe kaydını inceleyelim.

• Nakit prim, ABC firması açısından daha az para karşılığında daha fazla mal verildiği için satış iskontosu niteliğinde olup 25.000 TL lik prim “611. Satış İskontoları” hesabının borcuna kaydedilmiştir.

• Karşılığında da tutar A bayisinin borcundan düşeceği için “120. Alıcılar” hesabının alacak tarafında kayıt edilmiştir.

• Sonuç olarak, bu prim mahsuplaşma sonrasında, ana firma açısında “611. Satış İskontosu” Bayi firma açısından da “602.Diğer Gelirler” olarak firmaların kayıtlarında yer almış olacaktır.

Ciro Primi Muhasebe Kaydı Sonuç

Özetle, ciro priminin ana firmaların belirlenmiş satış hedefleri sonucunda bayilerine veya dağıtıcılarına vermiş olduğu, satışı teşvik edici, ayni veya nakdi bir ödeme olduğunu öğrenmiş olduk.

Sonuç olarak da, ciro primi muhasebe kaydı konusunu hem ana firmalar hem de bayiler açısından, ayni veya nakdi prim örnekleri ile inceledik.

Muhasebe kayıtları ile ilgili diğer yazılarımız için muhasebe kategorimizi, genel muhasebe hesap işleyişi ile ilgili yazı ve örneklerimizi de Mevzuapp Sözlük bölümümüzden inceleyebilirsiniz.

“Facebook – Google – İnstagram – Twitter Reklam Giderleri Nasıl Muhasebeleştirilir?”