Yazımızda, reeskont hesapları, yansıtma hesaplarının kullanımı, kısa vadeli hesaplardan uzun vadeli hesaplara devir gibi her yıl sonu yapılması gereken işlemleri anlatacağız.
Yıl sonunda, ilgili oldukları bölümlere göre amortisman ayrılarak, 740, 750, 760, 770 hesaplara kaydedilir.
Amortisman ayrılacak kıymet, maddi duran varlık ise 257. Maddi olmayan duran varlık ise 268. hesabı kullanılır.
740. Hizmet Üretim Maliyeti
xx
750. Ar-Ge Giderleri
xx
760. Paz. Sat. ve Dağ. Giderleri
xx
770. Genel Yönetim Giderleri
xx
257/268. Birikmiş Amortismanlar (-)
xx
Dövizli Hesapların Değerlemesi
Döviz bazlı hesaplarda oluşan kur nedenli değer artışlarının değerlemesi yapılarak, kambiyo karı hesabına aktarılır.
Örneğin, dolar bazlı bir alacak ya da banka hesabı var ise kura göre değeri artabilir ya da azalabilir.
Bu durumda, alacakta veya mevduatta ilk kaydediliş tarihine göre yıl sonunda kar varsa kambiyo karı, zarar varsa kambiyo zararı oluşacaktır.
Aşağıdaki örnekte alıcılarda ve banka hesabında kur artışı nedeniyle değerleme yapılmıştır.
120. Alıcılar
xx
102. Bankalar
xx
646. Kambiyo Karları
xx
Aşağıdaki örnekte, borçlardaki bir kur artışı nedeniyle zarar oluşması durumunda, değerleme yapılmıştır.
656. Kambiyo Zararları
xx
320. Satıcılar
xx
Alacak Senetleri Reeskontu Kaydı
Vadesi henüz gelmemişsenetlerin, değerleme günündeki gerçek değerlerinin tespit edilmesi amacıyla reeskont hesaplanır ve ilgili hesaplara reeskont kaydı yapılır.
Senedin alındığı tarihten tahsil tarihine kadar olan süre için iç iskonto formülü ile hesaplanır.
657. Reeskont Faiz Giderleri (-)
xx
122. Alacak Senetleri Reeskontu (-)
xx
Borç Senetleri Reeskontu Kaydı
Senedin verildiği tarihten ödeme tarihine kadar olan süre için iç iskonto formülü ile hesaplanır.
322. Borç Senetleri Reeskontu
xx
647. Reeskont Faiz Gelirleri
xx
Gelecek Yıllara Ait Giderler Virman Kaydı
Örneğin, 31.12. 2021 tarihinde yapılacak kayıtta, 2022 yılı giderlerinin vadeleri 1 yılın altına düştüğü için, 2022 yılına ait giderler, 280. Gelecek yıllara ait giderler hesabından, 180. Gelecek aylara ait giderler hesabına aktarılır.
180. Gelecek Aylara Ait Giderler
xx
280. Gelecek Yıllara Ait Giderler
xx
Uzun Vadeli Krediler Hesabı Virman Kaydı
31.12. 2021 tarihinde 2022 yılına ait kredi anaparalarının, vadeleri 1 senenin altına düşeceği için uzun vadeli 400. Krediler hesabından, vadesi 1 yıla kadar olan kredi anaparalarının izlendiği 300. hesabına aktarılır.
400. Banka Kredileri (Uzun Vadeli)
xx
300. Banka Kredileri ( Kısa Vadeli)
xx
Gelecek Yıllara Ait Gelirler Virman Kaydı
31.12.2021 tarihinde, 2022 dönemine ait olan gelirlerin vadesi 1 yılın altına düşeceği için, 480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler hesabından 380. Gelecek aylara ait gelirler hesabına aktarılır.
Sadece Gelecek döneme ait tutar aktarılmalıdır, tüm bakiye aktarılmaz.
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler
xx
380. Gelecek Aylara Ait Gelirler
xx
Alınan Çekler Hesabı Dönem Sonu Kaydı
“101. Alınan Çekler” hesabında kalan bir çek varsa, “Özün Önceliği” kavramı gereğince 121. Alacak senetleri hesabına aktarılır.
Çünkü, çek 31.12.20XX tarihinde bir sonraki yıl vadeli olduğu için diğer bir ifade ile çek vadeli bir varlık olmadığı için, alacak senedi niteliğinde kabul edilerek “121. Alacak Senetleri” Hesabına aktarılır.
121. Alacak senetleri
xx
101. Alınan Çekler
xx
Yıl başında, aynı kayıt ters olarak yapılarak 121. hesabına alınan bu çekler tekrar 101. hesabına alınır.
Alınan çekler hesabında olduğu gibi “103. Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri” hesabı da “Özün Önceliği” kavramı gereğince “331. Borç Senetleri” hesabına aktarılır.
103. Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri (-)
xx
331. Borç Senetleri
xx
Aynı şekilde, yılbaşında, 331. hesabına alınan bu çekler 103. hesabına aktarılır.
Kasa fiili sayımı sonucunda, dönem sonunda oluşan kasa noksanlıkları, 689.Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar (-) hesabına aktarılır.
B
A
689. Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar (-)
xx
197.Sayım ve Tesellüm Noksanları
xx
Fiili kasa sayımı sonucunda, dönem sonunda oluşan kasa fazlalıkları, 679. Diğer Olağan Gelir ve Karlar hesaba aktarılır.
B
A
397. Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları
xx
679. Diğer Olağan Gelir ve Karlar
xx
2. Dönem Sonu Kasa Hesabının Değerlemesi
Kasa hesabında yer alan döviz cinsinden nakitlerin gerçek değerlerinin tespit edilmesi için yıl sonunda değerleme işlemleri yapılır.
Kasada oluşan kur kaynaklı değer artışlar için, 646. Kambiyo karı hesabı alacaklandırılırken, 100. Kasa hesabı da gerçek değerine ulaşması için borçlandırılmaktadır.
B
A
100. Kasa Hesabı
xx
646. Kambiyo Karları
xx
Öte yandan, kasada oluşan kur kaynaklı azalışlar ise, dönem sonunda 656. Kambiyo zararları hesabının borç tarafına kaydedilirken, kasada değeri düşen nakitler için 100. Kasa hesabına zarar kadar alacak kaydı yapılır.
B
A
656. Kambiyo Zararları (-)
xx
100.Kasa Hesabı
xx
Maliyet Hesaplarının Dönem Sonu Muhasebe İşlemleri
Üretimi sürecinde, ( Direkt ilk Madde Malzeme Gideri+ Direkt İşçilik Giderleri + Genel Üretim Giderleri ) toplamı bize üretim maliyetini vermektedir.
Üretim Maliyeti = D.İ.M.M + D.İ.G + G.Ü.G
Aşağıda, Satışların Maliyeti Tablosu’nda baktığımız zaman dönem sonu muhasebe işlemleri aşamaları daha iyi kavrayabiliriz.
1. TOPLAMÜRETİM MALİYETİ( A+B+C)
A. DİREKT İLK MADDE MALZEME GİDERİ (a+b+c-d-e) a. Dönem Başı İlk Madde ve Malzeme ( + ) b. Dönem İçi İlk Madde ve Malzeme Alışı (+) c. İlk Madde Malzeme Alışına İlişkin Giderler (+) d. İlk Madde ve Malzeme Alış İadeleri ve İskontoları (-) e. Dönem Sonu İlk Madde ve Malzeme (-)
B. DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
C. GENEL ÜRETİM MALİYETİ
D. YARI MAMUL KULLANIMI(a+b) a. Dönem Başı Yarı Mamul (+) b. Dönem Sonu Yarı Mamul (-)
2.ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ (A+B+C+D)
E. MAMUL KULLANIMI(a+b) a. Dönem Başı Mamul Stoku (+) b. Dönem Sonu Mamul Stoku (-)
3. SATILAN MAMUL MALİYETİ(A+B+C+D+E )
F. TİCARİ MAL KULLANIMI(a+b+c-d-e) a. Dönem Başı Ticari Mallar (+) b. Dönem içi Ticari Mal alışı (+) c. Ticari Mal Alışına ilişkin giderler (+) d. Ticari Mal Alış İade ve İskontoları (-) e. Dönem Sonu Ticari Mal Stoku (-)
4. SATILAN TİCARİ MAL MALİYETİ ( F )
5. SATILAN HİZMET MALİYETİ
SATIŞLARIN MALİYETİ(1+2+3+4+5)
Maliyet hesaplarının dönem sonu işlemlerini yaparken, satışların maliyeti tablosundaki sırayı takip ederek yapmamız üretim ve maliyetlendirme sürecini daha iyi anlamamızı sağlayacaktır.
Unutmayalım! muhasebe asla ezberlenerek öğrenilmemelidir.
Tek düzen hesabında her bir kod ve işleyişinin bir mantığı vardır.
Biz de yazılarımızda, bu mantığı kavramanız adına konuları ayrıntılı olarak ele alıyor ve neden sonuç ilişkisi bağlantısı kurmaya çalışarak kalıcı öğrenmeyi hedefliyoruz.
Konunun daha iyi anlaşılması amacıyla, aşağıdaki kayıtlarda, işletmenin aynı dönemde; üretim, ticaret ve hizmet faaliyetlerini birlikte yapıldığı düşünülerek muhasebe süreci ele alınmıştır.
1. İlk Madde ve Malzemelerin Giderleştirilmesi
Direkt ilk madde malzeme, üretilen ürünün bünyesinde doğrudan kullanılan, mamulü oluşturan malzemelerdir.
D.İ.M.M gideri ise, bir hesap dönemi içerisinde üretilen mamulün içerisinde ne kadar direk ilk madde malzeme sarfiyatı yapıldığını göstermektedir.
Üretime girmeyip stokta kalan ilk madde malzeme giderleştirilmez.
D.M.M.M Giderini aşağıdaki şekilde hesaplayabiliriz. (a+b+c-d-e)
a. Dönem Başı İlk Madde ve Malzeme ( + ) b. Dönem İçi İlk Madde ve Malzeme Alışı (+) c. İlk Madde Malzeme Alışına İlişkin Giderler (+) d. İlk Madde ve Malzeme Alış İadeleri ve İskontoları (-) e. Dönem Sonu İlk Madde ve Malzeme (-)
Ya da yıl sonunda, 150. İlk Madde ve malzeme hesabından Stok ayrıldıktan sonra kalan tutar olarak da hesaplayabiliz.
Üretimde kullanılan bu sarfiyat tutarı “150. Direkt İlk Madde Malzeme” hesabından alınarak “710. D.İ.M.M Gideri” hesabına aktarılır.
710. D.İ.M.M Gid.
XX
150. İlk Madde ve Malzeme
XX
Bu noktada, “150. İlk Madde Malzeme” hesabını bir buğday deposu gibi düşünürsek, “710.D.İ.M.M Gideri” hesabını da bu depodan aldığımız buğday gibi düşünebilirsiniz. (Alış giderleri ihmal edilmiştir.)
Bu iki hesabın çalışma mantıklarını iyi kavramamız ve birbiriyle karıştırmamamız gerekmektedir.
2. Üretimde Kullanılan Giderlerin Yarı Mamullere Yansıtılması
Bir önceki başlık altında, 710. direkt ilk madde ve malzeme giderlerini oluşturarak, 150. ilk madde malzeme stoğundan düşmüştük.
Şimdi de, direkt ilk madde malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderlerini; yansıtma hesapları vasıtasıyla 151. yarı mamül hesabına aktaralım.
Yarı Mamuller hesabında, üretimi devam eden ancak henüz mamul haline gelmemiş ürünler takip edilmektedir.
Bu kayıt bize, ilk malzeme, işçilik ve genel üretim giderinin birleşmesi ile yarı mamul elde ettiğimiz bu aşamayı göstermektedir.
711. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yans.
xx
721. Direk İşçilik Giderleri Yans.
xx
731. Genel Üretim Giderleri Yans.
xx
710. Direkt İlk Madde ve Malzeme Gid.
xx
720. Direkt İşçilik Gideri
xx
730. Genel Üretim Giderleri
xx
151. Yarı Mamuller Hs.
xx
711. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yans.
xx
721. Direk İşçilik Giderleri Yans.
xx
731. Genel Üretim Giderleri Yans.
xx
3. Mamüle Dönüştürülen Yarı Mamullerin kaydı
Yarı Mamüller hesabında, henüz üretimi tamamlanmamış ve üretim süreci devam eden ürünlerin takip edildiğini ifade etmiştik.
Dönem sonunda, yarı mamullerden üretimi tamamlananlar, 151.Yarı mamuller hesabından 152. Mamuller hesabına aktarılmalıdır.
Üretimi tamamlanan yarı mamuller, Dönem Başı Yarı Mamuller + Dönem İçi Üretilen Yarı Mamuller – Dönem Sonu Yarı Mamuller olarak bulunur.
Sürece bakıldığında, kalan stok zaten henüz mamul vasfına gelmemiş ürünler, geri kalan ise mamule dönüşmüş olanlar olacaktır.
Ayrıca, bu hesaplama, dönem sonunda 151. Yarı mamuller hesap bakiyesinden Dönem Sonu Yarı Mamul Stoku ayrılmasından sonra kalan tutar olarak da hesaplanabilir.
152. Mamuller
xx
151. Yarı Mamuller
xx
4. Satılan Mamul Maliyeti Dönem Sonu Muhasebe işlemleri
152. Mamuller Hesabı, üretimi tamamlanmış satışa sevk edilmeyi bekleyen ürünlerin izlendiği hesaptır.
Mamullerin Satılan Kısmı, Satılan Mamul Maliyeti Hesabına aktarılır.
Satılan Mamul Maliyeti hesabı bize, sattığımız mamullerin, üretimi için ne kadar maliyete katlanıldığını göstermektedir.
Satılan Mamul Maliyeti = Dönem Başı Mamuller + Dönem İçerinde Tamamlanan Mamuller – Dönem Sonu Mamuller olarak bulunur.
Ayrıca, dönem sonu 152. Mamuller hesabı bakiyesinden ayrılacak ya da fiili olarak sayılan stoğun çıkarılması ile de Satılan Mamul Maliyeti bulunmaktadır.
620. Satılan Mamul Maliyeti
xx
152. Mamuller
xx
Bu aşamada üretimin en başından itibaren özetlersek
150. İlk Madde Malzeme giderleştirilerek 710. hesabına aktarıldı.
710. DİMM Gideri ,720. Direk İşçilik Gideri, 730. Genel Üretim Gideri yansıtma hesapları vasıtasıyla 151. yarı mamuller hesabına yüklenildi.
151. Yarı Mamuller içerisinden üretimi tamamlananlar, 152. Mamuller hesabına aktarıldı,
Son olarak, 152. Mamuller hesabından Satılan mamullerin maliyeti 620. S.M.M hesabına aktarılarak, üretim süreci Gelir Tablosu’na yansıtılmış olur.
Bu aşamadan sonra işletmenin, ticaret işletmesi olarak alıp sattığı malların maliyetlerine ilişkin kayıtlara devam edelim.
5. Satılan Ticari Mal Maliyeti Dönem Sonu Muhasebe işlemleri
Satılan Ticari Mal Maliyeti dönem içerisinde satmış olduğumuz ticari malların bize ne kadara mal olduğunu gösterir.
Ticari Mal, üzerinde bir değişiklik yapılmadan alınıp satılan mallardır.
Bundan önceki başlıklar altında işletmenin üretilip sattığı malları inceledik şimdi de işletmenin alıp sattığı malların kayıtlarını inceleyelim.
Bir malın üretiminde katlanılan belli başlı maliyetler olduğu gibi alınıp satımında da maliyetler bulunmaktadır.
Bunlar, ticari malın satın alış bedeli ve alışa ilişkin katlanılan taşıma, gümrük vergisi vb. gibi diğer giderlerdir.
Bu bedeller 153. Ticari Mallar hesabında maliyete eklenmektedir. 153 hesabının bakiyesinden dönem sonu kalan stok ve alıştan iade ettiklerimiz çıkartılarak S.T.M.M. yi elde ederiz.
Satılan Ticari Mal Maliyeti aşağıdaki şekilde hesaplanır. (a+b+c-d-e)
a. Dönem Başı Ticari Mallar (+)
b. Dönem içi Ticari Mal alışı (+)
c. Ticari Mal Alışına ilişkin giderler (+)
d. Ticari Mal Alış İade ve İskontoları (-)
e. Dönem Sonu Ticari Mal Stoku (-)
S.T.M.M = DB. Ticari Mal + Dönem içi Alış + Alış Giderleri – Alış iade ve iskontoları – Dönem Sonu Tic. Mal. formülü ile hesaplanır
Yıl içerisinde satılan ticari malların maliyeti, 153. ticari mallar hesabından alınarak 621. hesabına aktarılır.
Bu şekilde, ticari mal alım satımına ilişkin maliyetler 621. gelir tablosu hesabına aktarılmış olur.
621. Satılan Ticari Mal Maliyeti
xx
153. Ticari Mallar Hesabı
xx
6. Satılan Hizmet Maliyeti Dönem Sonu Muhasebe işlemleri
Satılan Hizmet Maliyeti, işletmede yıl içerisinde satılan hizmetler için katlanılan maliyetin takip edildiği hesaptır.
Dönem içerisinde hizmet satışı ile ilgili yapılan tüm giderler dönem sonunda Satılan hizmet maliyeti hesabına aktarılır.
Dönem içerisinde yapılan, “740. Hizmet Üretim Maliyeti” hesabı altında biriken, hizmet ile ilgili işçilik, prim, hizmete konu alışlar, resmi yükümlülükler vb. maliyetler “622. Satılan Hizmet Maliyeti” ne devredilir.
Böylelikle, hizmet ile ilgili maliyetler 622. gelir tablosu hesabına aktarılmış olur.
Mevzuapp deneyiminizi en üst seviyeye çıkarmak ve size en uygun hizmeti sunmak için Web Sitemizde çerezleri kullanıyoruz. "Tümünü Kabul Et" seçeneğine tıklayarak veya Web Sitemizi kullanmaya devam ederek TÜM çerezlerin kullanımına izin vermiş olursunuz.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
Çerez
Süre
Açıklama
cookielawinfo-checkbox-analytics
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
cookielawinfo-checkbox-functional
11 months
The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
cookielawinfo-checkbox-necessary
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
cookielawinfo-checkbox-others
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
cookielawinfo-checkbox-performance
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
viewed_cookie_policy
11 months
The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.