Fiyat Farkı Faturası Muhasebe Kaydı

• 30 Temmuz 2022
• 0
• 3157 Kez Okundu

Fiyat farkı faturası muhasebe kaydı nasıl yapılır ? Fiyat farkı faturası nedir? Fiyat farkı faturası nasıl düzenlenir? Fiyat farkı KDV beyannamesinde nerede gösterilir ? sorularının cevaplarına ve fiyat farkı faturası düzenlenirken dikkat edilmesi gereken hususlara bu günkü yazımızda değineceğiz.

Fiyat Farkı Faturası Nedir?

Fiyat farkı faturası, alım / satım ilişkisi kuran iki taraf arasında, söz konusu ticari ilişki sonrasında ortaya çıkan;

• Fatura tutarındaki eksiklik veya fazlalık,
• Sözleşme değişikliği,
• Sonradan gerçekleşen masraflar,
• Kur Farkı vb.

gibi nedenlerle teslim veya hizmete ilişkin fazla veya eksik ödemeler nedeniyle düzenlenen faturalardır.

• Fiyat farkı faturalarını lehine işlem doğan alıcı veya satıcı mükellefler düzenleyebilir.

• Öte yandan, lehine işlem doğan nihai tüketicilere ise gider pusulası düzenlenerek farklar giderilir.

Fiyat Farkı Faturası Düzenlenirken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

Fiyat farkı faturası düzenlenirken aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

• Fiyat farkına ilişkin fatura, teslim veya hizmetin gerçekleştiği dönem içerisinde düzenlenmelidir.

• Fatura düzenlenirken, hangi teslim veya hizmete (ya da faturaya ) istinaden düzenlendiği açıklamada belirtilmelidir.

• Fiyat farkı faturası düzenleme işleminde KDV hesaplanmalıdır.

• Hesaplanacak KDV oranı, fiyat farkının oluştuğu mal veya hizmetin KDV oranına göre seçilmedir.

• Ancak, KDV den istisna olan mal veya hizmetlerde KDV uygulanmamalıdır.

Nihai Tüketici ile Oluşan Fiyat Farkının Faturalandırılması Nasıl Yapılır ?

İşletmenin, nihai tüketici ile yapmış olduğu alım satımı sonucunda fiyat farkı oluşmuş ise,

• Fark, nihai tüketici lehine ise nihai tüketici adına işletme “Gider Pusulası” düzenler,

• Fark, ödemesini işletme lehine ise işletme nihai tüketiciye fatura düzenler.

Öte yandan, KDV ye tabi ürünler ile ilgili fiyat farkına ilişkin düzenlenecek Gider Pusulası KDV’li olarak düzenlenerek işletme tarafından indirim konusu yapılabilir.

KDV Kanunu’nda Fiyat Farkı

KDV Kanunu Md. 35’de “Matrah ve İndirim Miktarlarının Değişmesi” başlığı altında fiyat farkı vb. gibi oluşan matrah farkları ile hükümler aşağıdaki gibi yer almaktadır.

“Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltilir. Şu kadar ki, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şarttır.”

KDV Kanunu Madde. 35

Fiyat Farkı Faturası Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

Fiyat farkı muhasebeleştirilirken, fark bedelleri stok hesaplarına veya indirim hesaplarına yansıtılmalıdır.

Aşağıda, hem satıcı hem alıcı açısından örnekler vererek, fiyat farklarının muhasebeleştirilmesini ve KDV tutarlarının beyannamede nerede gösterilmesi gerektiğini açıkladık.

Alıcı Firmanın Düzenlediği fiyat Farkı Faturası Muhasebe Kaydı

Alıcı firma, kendisine kesilen fatura sonrasında, malın fiyatında veya ödenecek bedelde bir azalış gerçekleşmişse, satıcı tarafa fiyat faturası düzenler.

Şimdi, alıcı firma fiyat farkı muhasebe kaydı nasıl yapılır örnek üzerinden inceleyelim.

Örnek 1 : X işletmesi Y işletmesinden 5.000 TL + %18 KDV bedel ile ticari mal almıştır. Fatura düzenlendikten sonra sözleşmede yapılan bir değişik ile ticari mal birim fiyatlarında değişiklik yapılarak, alınan ticari mal bedeli, KDV hariç 4.700 olarak değiştirilmiştir. Alıcı firma bu fark nedeniyle 300 TL +KDV fatura düzenlemiştir.

Alıcı X İşletmesinin Satıcı Y İşletmesinden İlk Mal Alımına İlişkin Kaydı

• Ticari mal alımında ilk anlaşılan fiyat 5.000 + KDV ile kayıt yapılarak alınan mal, stoğu arttıracağı için “153. Ticari Mallar” hesabının borç tarafına yazılmıştır.

• Alıma ilişkin KDV “191.İndirilecek KDV” hesabına kaydedilmiş, toplam tutar da“320.Satıcılar” hesabının alacak tarafına kaydedilmiştir.

Alıcı X işletmesinin Y işletmesine Düzenlediği Fiyat Farkı Faturasına İlişkin Kayıt

• Fiyat Farkı 5.000-4700 = 300 TL olarak bulunmuştur.

• Söz konusu fiyat farkı ticari malın alım maliyetini düşüreceği için “153.Ticari Mallar” hesabının alacak tarafına kaydedilerek stoklara yansıtılmıştır.

• KDV dahil tutar 354 TL ise artık satıcılara ödenmeyeceği için satıcılar bakiyesini azaltmalıdır.

• Bu nedenle “320. Satıcılar” hesabının borç tarafına kaydedilmiştir.

• Ayrıca, satıcı firmaya düzenlenen fiyat farklarının KDV tutarı; KDV-1 beyannamesinde, “Matrah” kulakçığının “Diğer İşlemler” bölümünde “550. Diğer” kodlu satırda beyan edilmesi gerekmektedir.

Satıcı Y İşletmesine Alıcı X İşletmesinin Düzenlediği Fiyat Farkı Faturasının Muhasebe Kaydı

• Söz konusu örnekte, alıcı lehine fiyatta 300 TL bir değişiklik oluşmuş, bu nedenle alıcı X işletmesi aradaki fiyat farkı için, X işletmesi muhatabında fatura düzenlemiştir.

• Satıcı firma, kendisine gelen bu faturanın matrahı olan 300 TL’yi “612.Diğer indirimler (-)” hesabının borç tarafına kaydetmelidir.

• “612.Diğer indirimler (-)” hesabına kaydedilmesinin nedeni, gelen fiyat farkı faturasının Y işletmesinin daha önce satmış olduğu ticari malın matrahını düşürmesinden kaynaklanmaktadır.

• Brüt kar hesaplanırken, 612 hesabı (-) olarak brüt karda negatif yönlü etki yaratacaktır.

• Ayrıca, KDV’nin beyanı açısından konuya baktığımızda; satıcı firmanın düzenlediği satış faturasına karşılık gelen fiyat farkı faturalarının KDV’si, KDV-1 “İndirimler” kulakçığında “İndirimler” tablosunun 103. satırına (Satıştan İade Edilen, İşlemi Gerçekleşmeyen veya İşleminden Vazgeçilen Mal ve Hizmetler Nedeniyle İndirilmesi Gereken KDV) ilave edilerek indirim konusu yapılması gerekmektedir.

Satıcı Firmanın Düzenlediği fiyat Farkı Faturası Muhasebe Kaydı

Satıcı firma, düzenlemiş olduğu satış faturası sonrasında malın fiyatında veya ödenecek bedelde bir artış gerçekleşmişse ise alıcı tarafa fiyat faturası düzenler.

Örnek 2 : A işletmesi B işletmesine 7.000 TL + %18 KDV bedel ile ticari mal satmıştır. Ancak, bu fatura düzenlendikten sonra gönderilen ticari malın aslında 8.000 TL +%18 KDV olması gerektiği anlaşılmıştır. Böylece, satılan ticari malın KDV hariç tutarı 8.000 TL olarak değiştirilerek alıcı firmaya aradaki 1.000 TL fark kadar fiyat faturası düzenlenmiştir.

Satıcı A İşletmesinin Alıcı B İşletmesine İlk Mal Satışına İlişkin Kayıt

• İlk anlaşılan 7.000 TL +KDV üzerinden düzenlenen kayıt muhasebeleştirilmiştir.

Satıcı A İşletmesinin Alıcı B İşletmesine Düzenlediği Fiyat Farkının Kaydı

• Yeni oluşturulan fiyat farkı satış matrahını arttıracağı için, eksik kalan 1.000 TL “600. Yurtiçi Satışlar” hesabının alacak tarafına kaydedilmiştir.

• Fiyat Farkının KDV si 180 TL’de, “391. Hesaplanan KDV” hesabının alacak tarafına yazılmıştır.

• Ayrıca, yeniden oluşturulan fatura, alıcı B işletmesinin satıcı A işletmesine olan borcunu arttıracağı için borç tarafına KDV dahil tutar kaydedilmiştir.

Alıcı B İşletmesinde, Satıcı A firmasından Gelen Fiyat Farkı Faturasının Kaydı

• B işletmesinde, kendisine düzenlenen fiyat farkı faturası stok maliyetini arttıracağı için, fark “153.Ticari Mallar” hesabının borcuna kaydedilmiştir.

• KDV ise fatura alıcı B firmasına gelmiş olduğu için “191.İndirilecek KDV” hesabına kaydedilmiştir.

• Alıcı B firması, KDV dahil toplam tutar kadar satıcı A firmasına ödemesi artacağı için ise 1.180 TL “320.Satıcılar” hesabının alacak tarafına kaydedilmiştir.

“Gelir Geçici Vergi Beyannamesi Nedir?”