136 Diğer çeşitli alacaklar hesabı, diğer alacak hesap grubu içerisinde daha önceki açıklamaları yapılan diğer alacak hesaplarının, sayılan özellikleri içine alınamayan işletme alacaklarının veyahut da ayrı bir hesapta izlenmesi gerekli olmayacak kadar küçük tutarlı alacakların kaydedildiği hesaptır.
Diğer bir ifade ile 136 hesabı, ticari bir faaliyetten kaynaklanmayan en çok bir yıl içinde tahsil edilmesi planlanan alacakların kaydedildiği muhasebe hesabıdır.
Örnek vermek gerekirse; işletmenin hatır çeki veya hatır senedi vermesi sonucu oluşan alacaklar.
Tüm bunların yanında aşağıdaki durumlarda da bu hesap kullanılabilir.
İşletmeninin Vergi Dairesinden Alacakları,
Kiracılardan kira alacakları,
Sigorta şirketlerinden alacakları,
İş akdi fesih edilmiş personellerden olan alacakları,
VUK uyarınca bu alacaklar kayıtlı değer ( mukayyet değer ) ile değerlenmektedir.
Yukarıda bahsi geçen özellikteki alacakların oluşması durumunda bu hesaba borç, alacağın nakden veya hesaben tahsili durumunda da hesaba alacak kaydedilmektedir.
Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı Borç Tarafına Yazılan İşlemler
İşletmenin yukarıda nitelikleri bahsedilen türden bir alacağının oluşması durumunda,
İşletmenin ayrı bir hesapta izlemeye gerek duymayacağı kadar küçük bir alacağının oluşması durumunda, 136 hesabının borç tarafına kayıt yapılır.
Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı Alacak Tarafına Yazılan İşlemler
İşletmenin bahsi geçen alacağını nakden veya hesaben tahsil etmesi durumunda hesabın alacak tarafına kayıt yapılır.
136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı Örnek Muhasebe Kayıtları
Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı içerisinde yapılabilecek muhasebe kayıtları ile ilgili örnekleri aşağıdaki sorular üzerinden inceleyebilirsiniz.
Hatır Çeki Ciro Edilmesi Muhasebe Kaydı
A işletmesi B işletmesine 45.000 TL’ lik hatır çeki ciro etmiştir.
B
A
136.Diğer Çeş. Alacaklar
45.000
101. Alınan Çekler
45.000
İşletmenin hatır çeki cirosundan doğan alacağı diğer çeşitli alacaklarını arttırmış olduğu için “136 Diğer Çeşitli Alacaklar” hesabı borçlandırılmıştır.
Karşılığında da bir çek cirosu gerçekleşmiş olduğu için işletmenin alınan çeklerinde bir azalış olur ve “101 Alınan Çekler Hesabı” alacaklandırılarak kapatılmıştır.
Diğer Alacakların Tahsili Muhasebe Kaydı
A işletmesi hatır çeki cirosundan kaynaklı olan alacağının tamamını banka aracılığı ile tahsil etmiştir.
B
A
102.Bankalar
45.000
136.Diğer Çeş. Alacaklar
45.000
İşletme hatır çeki tahsilini banka aracılığı ile gerçekleştirdiği için bankalar hesabı artmış ve “102 Bankalar” hesabı borçlandırılmıştır.
Karşılığında da işletmenin çeşitli alacak tahsili gerçekleştiği için azalmış ve alacaklandırılarak kapatılmıştır.
Vergi Dairesinden Alacakların Muhasebe Kaydı
A işletmesinin KDV beyannamesinde beyan ettiği 75.000 TL devreden KDV vergi dairesi tarafından iade edilecek statüye gelmiştir.
A işletmesinin devreden KDV bakiyesi içerisinden 75.000TL’ si vergi dairesi tarafından iade edilebilir konuma geldiği için, “190.Devreden KDV” hesabından 136 nolu hesabın borcuna kaydedilmiştir.
A işletmesinin 136 nolu hesapta biriken 75.000 TL vergi alacağının 15.000TL’si nakit olarak işletme vadesiz banka hesabına yatırılmıştır. Kalan tutar ise 60.000TL ‘lik Muhtasar beyanname borcuna mahsup edilmiştir.
60.000Tl mahsup edilen vergi borcu da vergi borcunu azaltacağı için pasif bir hesap olan “360.Ödenecek Vergi ve Fonlar” hesabının borcuna yazılmıştır.
Son olarak da toplamda 75.000TL’lik vergi alacağı, diğer alacaklar bakiyesini azaltacağı için 136 nolu hesabın alacağına kaydedilmiştir.
İşten Ayrılan Personel Borçlarının Muhasebe Kaydı
İşletmenin, Nedim isimli personeline daha önce vermiş olduğu vadeli 35.000 TL borcu bulunmaktadır. Ancak, personel borcunu ödemeden işten ayrılmıştır.
B
A
136.Diğ. Alacaklar
35.000
135.Personelden Alacaklar
35.000
“135. Personelden Alacaklar” hesabında personellere verilen maaştan kesinti olmayan vadeli borçları izlenmektedir.
Personelin işten çıkarılması durumunda bu borcun niteliği değişmekte ve ticari olmayan bir işletme alacağına dönüşmektedir.
Bu nedenle, işten ayrılan personelin 35.000TL borcu, 135 hesabının alacağına 136 nolu hesabın borcuna kaydedilerek virman işlemi yapılmıştır.
Sigorta Şirketlerinden Alacaklar Muhasebe Kaydı
İşlemeye ait kamyon trafik kazasına karışmış ve hasar oluşmuştur. Sigorta şirketi, bu hasara ilişkin 50.000TL işletmeye verilecek hasar kaybı tazminatına ilişkin fatura düzenlemiştir. Ayrıca, işletmeye 1 ay ödeme süresi vermiştir. Sigorta şirketince düzenlenen faturanın kaydını yapınız.
B
A
136.Diğ. Çeşitli Alacaklar
50.000
679. Diğ.Ol.Dışı.Gelir ve Karlar
50.000
Sigorta şirketince düzenlenen fatura içeriği olan kaza nedeniyle verilecek tazminat, bir olağan dışı gelir niteliğinde olduğu için,
Bir gelir tablosu hesabı olan “679. Diğ.Ol.Dışı.Gelir ve Karlar” hesabı alacağına kaydedilmiştir.
Sigorta tazminat alacağı ise vadeli olup niteliği itibariyle ticari bir alacak olmadığından 136 nolu hesabın borcuna işlenmiştir.