139 Diğer Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı (-)
139 Diğer Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı: diğer şüpheli alacakların tahsil edilememe ihtimalinde artış olması durumunda muhasebenin ihtiyatlılık kavramı gereğince ayrılan karşılıkların kaydedildiği hesaptır.
Bu hesap aktif düzenleyici pasif karakterlidir, yani bilançonun aktif kısmında bulunmasına karşın alacaklı çalışır ve alacak kalanı vermektedir.
Teminata bağlanmış diğer alacaklarda karşılık ayırma işlemi, teminatı aşan kısım için uygulanır.
Bu alacaklar için yapılan şüpheli alacak kaydı ve karşılık ayırma işlemi ticari alacaklar hesabında olduğu gibidir.
139 Diğer Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı İşleyişi
- Diğer alacaklar için ayrılan karşılık tutarı bu hesaba alacak kaydedilirken karşılığında ise 654 karşılık giderleri hesabı borçlandırılmaktadır.
- Daha sonra karşılık ayrılan şüpheli alacağın tahsili durumunda ise karşılık tutarı bir gelir hesabı olan 644 Konusu kalmayan karşılıklar hesabı alacağına kaydedilmektedir.
- Diğer şüpheli alacağın tahsil edilmesinin imkansız olması halinde ise “Diğer şüpheli alacaklar karşılığı” hesabı borçlandırılıp karşılığında da ilgili diğer alacak hesabı alacaklandırılmaktadır.
- Eğer karşılık ayırma işlemi yapılan ve daha sonra tahsili gerçekleşen alacak daha önceki dönemleri ilgilendiriyor ise karşılık tutarı bir gelir hesabı olan 671 önceki dönem gelir ve karlar hesabı alacağına kaydedilmektedir.
Diğer Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı Borç Tarafına Yazılan İşlemler
- Şüpheli hale gelmiş ve karşılık ayrılmış olan diğer alacağın tahsili durumunda.
- Ayrıca, şüpheli hale gelmiş ve karşılık ayrılmış olan diğer alacağın değersiz alacak haline gelmesi durumunda hesabın borç tarafına kayıt yapılır.
Diğer Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı Alacak Tarafına Yazılan İşlemler
- Şüpheli duruma düşen senetli veya senetsiz olan diğer alacağa karşılık ayırma işlemi yapılması durumunda hesabın alacak tarafına kayıt yapılır.
Diğer Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı Örnek Uygulamalar
Aşağıda, işletmenin şüpheli diğer alacaklarına ilişkin karşılık ayırma işlemlerine ilişkin örnek soruları inceleyebilirsiniz.
Şüpheli Diğer Alacağa Karşılık Ayırma
A işletmesi, B işletmesinden olan 30.000 TL’ lik kira alacağının tahsilinin şüpheli duruma düştüğünü tespit etmiş olup bu alacağı %60 oranında karşılık ayırma işlemine tabi tutmuştur.
B | A | ||
138 Diğer Şüpheli Alacaklar Hesabı | 30.000 | ||
136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı | 30.000 |
B | A | ||
654 Karşılık Giderleri Hesabı | 18.000 | ||
139 Diğ. Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı | 18.000 |
- Yukarıdaki kayda göre, işletme diğer çeşitli alacağı olan kira alacağının şüpheli duruma düşmesi ise “138 Diğer Şüpheli Alacaklar” Hesabını borçlandırırken,
- Karşılığında da “136 Diğer Çeşitli Alacaklar” hesabını alacaklandırarak kapatmıştır.
- Daha sonra da işletme için oluşabilecek zarara önlem amaçlı olarak bu alacağa karşılık muhasebenin ihtiyatlılık kavramı gereğince karşılık ayırma işlemi yapmış olup;
- 654 Karşılık Giderleri hesabını borçlandırmış ve karşılığında da Diğer Şüpheli Alacaklar karşılığı hesabını alacaklandırmıştır.
- Tekrar hatırlarmak derekirse, kira alacağı işletmenin ana faaliyetine ilişkin ticari bir alacak değil ise için “13 Diğer Alacaklar” grubu içerisindeki hesaplarda takip edilir.
- Eğer, işletmenin ana faaliyeti gayrimenkul kiralamak olsaydı doğal olarak “12 Ticari Alacaklar” grubu içerisinde takip edilecekti.
Diğer Şüpheli Alacağın Tahsili
A işletmesi, yukarıda bahsi geçen şüpheli alacağın, daha sonra 15.000 TL’lik kısmını nakit olarak tahsil etmiştir.
Alacaktan Beklenen Tahsilat = Diğer şüpheli alacak tutarı – karşılık tutarı
= 30.000 – 18.000
= 12.000 TL
Gerçekleşen Tahsilat = 15.000 TL
Bu durumda, işletme 3.000 TL lik beklenenin üzerinde bir tahsilat gerçekleştirmiştir.
B | A | ||
100 Kasa | 15.000 | ||
139 Diğ. Şüpheli Alacaklar Karşılığı | 18.000 | ||
138 Diğer Şüpheli Alacaklar | 30.000 | ||
644 Konusu Kalmayan Karşılıklar | 3.000 |
- Kayda göre yapılan tahsilat ile işletmenin kasasına para girmiş olup “100 Kasa” hesabı 15.000 TL borçlandırılmaktadır.
- Tahsilat gerçekleştiği için aynı zamanda 139 Diğ. şüpheli Alacaklar karşılığı hesabı borçlandırılarak, 138 Diğer şüpheli alacaklar hesabı ise alacaklandırılarak kapatılmıştır.
- Yukarıda bahsedildiği gibi beklenenin üzerinde tahsilat gerçekleştiği için de 644 konusu kalmayan karşılıklar hesabı bu artı tutar kadar alacaklandırılmıştır.
