118 Diğer Menkul Kıymetler Hesabı
118 Diğer Menkul Kıymetler Hesabı, geçici yatırım yapmak amaçlı alınan Hisse Senetleri, kamu ve özel sektör tarafından çıkarılmış tahvil, senet ve bonoların dışında kalmış olan; kar-zarar ortaklığı belgesi, bankaların yatırım fonları, yatırım fonu katılma belgesi, altın veya diğer değerli madenler gibi kıymetlerin izlendiği hesaptır.
Diğer Menkul Kıymetler hesabına tam örnekler vermek gerekirse: Konut ve Mevduat Sertifikaları, Repo, Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler, Menkul Kıymetler Yatırım Fonu, Yatırım Fonları ve Banka Bonoları sayılabilir.
Dönen Varlıklar hesap sınıfının (1) Menkul Kıymetler hesap grubunda (11) yer alır.
118 Diğer Menkul Kıymetler Hesabı İşleyişi
Aşağıda, 118 hesabı ile ilgili önemli hususları öncelikle ele alacağız.
- Bahsi geçen özelliğe sahip menkul kıymetler satın alındıklarında alış değeri ile hesaba borç, satıldıklarında ise aynı değerle hesaba alacak kaydedilmektedir.
Ancak; altın ve benzeri kıymetli madenler dönem sonuna gelindiğinde piyasa değeri ile değerlenir ve bunun sonucu ortaya çıkacak alış değeri ile piyasa değeri arasındaki olumlu – olumsuz farklar kar veya zarar olarak kayıtlara aktarılır.
Kar durumunda, “645 Menkul Kıymet Satış Karları” hesabının alacak tarafına kayıt yapılır.
Zarar durumunda ise “655 Menkul Kıymet Satış Zararları hesabı (-)” borç tarafına kayıt yapılır.
118 Diğer Menkul Kıymetler Hesabı İçerisinde Takip Edilen Menkul Kıymetler
Varlığa Dayalı Menkul Kıymet
- Finansal kurumların aktifinde yer alan teminat gösterilebilir alacakları karşılığında ihraç etmiş oldukları finansal araçlardır.
- İşletmeler özel bir şirket olan bu finansal kurumlardan alacakların VMDK’ ları 118 hesabından izlemelidir.
Kar Zarar Ortaklığı Belgesi
- Menkul kıymeti elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişilere, yatırım yapmış olduğu finansal araçta oluşabilecek kar veya zararlara ortak olma taahhütü sunan bir finansal araçtır.
Yatırım Fonu
- Yatırım Fonu, fon katılma payı karşılığında tasarruf sahiplerinden toplanan para veya diğer varlıklar ile oluşturulan yatırım araçlarıdır.
- Portföyleri, gayrimenkul, altın ve diğer kıymetli madenler gibi kıymetlerden oluşabilir.
Repo
- Bir menkul kıymetin, belirli bir süre için alınarak belirlenmiş bir fiyattan geri satılmasını taahhüt eden yatırım araçlarıdır.
- Düz repo, ters repo, geelik repo, açık repo, Esnek repo vb. türleri bulunmaktadır.
Altın ve Kıymetli Madenler
- Altın, gümüş bronz gibi kıymetli madenlere dayalı olarak ihraç edilmiş menkul kıymetler bu kapsama girmektedir.
118 Diğer Menkul Kıymetler Hesabı Borç Tarafına Yazılan İşlemler
- Varlığa dayalı menkul kıymet, kar zarar ortaklığı belgesi, yatırım fonu, kıymetli madenlere dayalı yatırım araçları gibi menkul kıymetlerin alınması.
- Değerlemeye tabi tutulan menkul kıymetlerdeki değer artışları.
118 Diğer Menkul Kıymetler Hesabı Alacak Tarafına Yazılan İşlemler
- Varlığa dayalı menkul kıymet, kar zarar ortaklığı belgesi, yatırım fonu, kıymetli madenlere dayalı yatırım araçları gibi menkul kıymetlerin herhangi bir nedenle elden çıkarılması.
- Değerlemeye tabi tutulan menkul kıymette yaşanacak değer düşüklüğü.
118 Diğer Menkul Kıymetler Hesabı Örnek Uygulamalar
Aşağıda, 118 hesabı ile ilgili alım satım vb. örnek uygulamaları bulabilirsiniz.
Diğer Menkul Kıymet Alımı
A işletmesi nominal değeri 7.000 TL olan Kar-zarar ortaklığı belgesini 5.000 TL’ye satın almıştır. Ayrıca işletme, 25.000 TL’lik de Repo satın almıştır. Bu İşleme ilişkin alış bedelleri banka hesabından gerçekleştirmiştir.
B | A | ||
118 Diğer Menkul Kıymetler | 30.000 | ||
102. Bankalar | 30.000 |
- Yapılan kayıtta işletme kar-zarar ortaklığı belgesini alış değeri ile repo alış değerini toplayarak hesabın borcuna kaydetmiştir.
Bu alış işlemlerini de kendi banka hesabından gerçekleştirdiği için işletmenin bankalar hesabı azalarak alacaklandırılmıştır.
Alınan Reponun Geri Ödeme İşlemi
A işletmesinin daha önce banka aracılığı ile 25.000 TL’ ye almış olduğu Repo, 20 gün sonra 28.000 TL olarak geri ödenmiştir.
B | A | ||
102.Bankalar | 28.000 | ||
| 118.Diğer Menkul Kıymetler |
| 25.000 |
645.Menkul Kıymet Satış Karları | 3.000 |
- Yukarıdaki kayıtta görüldüğü üzere daha önce alınmış olan reponun banka hesabına geri dönüşü ile işletmenin banka hesabı artmış ve 102 Bankalar hesabı borçlandırılmıştır.
- Ayrıca, alınan repo yani Diğer menkul kıymet geri dönüşü gerçekleştiği için de diğer menkul kıymetler hesabı azalmış ve alacaklandırılmıştır.
- Reponun geri dönüşü ile oluşan olumlu fark da bir gelir hesabı olan Menkul kıymet satış karları hesabının alacak kısmına kaydedilmiştir.
