132 İştiraklerden Alacaklar Hesabı
132 İştiraklerden alacaklar hesabı, İşletmenin esas faaliyetini ilgilendiren mali özellikteki işlemleri dışında sebeplerle ortaya çıkan, iştiraklerinden alacaklı olduğu senetli veya senetsiz alacak tutarlarının kaydedildiği hesaptır.
İştirak; işletmenin %10 – %50 arasında hissesine sahip olan işletmeleri kapsamaktadır.
Özetle, 132 hesap kodunda, kayıtlarını yaptığımız işletmenin, %10 – %50 hissesine sahip olduğu başka bir işletmeden olan alacakları kaydedilmektedir.
VUK uyarınca bu alacaklar kayıtlı değer ( mukayyet değer ) ile değerlenmektedir.
132 İştiraklerden Alacaklar Hesabı İşleyişi
- İşletmenin esas faaliyet konusu dışında bir sebeple, iştirakinden olan senetli veya senetsiz alacağı oluşması durumunda hesabın borç kısmına, alacağın nakden veya hesaben tahsili durumunda da hesabın alacak kısmına kaydedilerek kapatılmaktadır.
- Borçlu çalışan ve borç kalanı veren bir hesaptır.
- İlgili hesaba iştiraklere satılan ticari mal, mamül ve hizmet bedellerinden olan alacaklar yazılmamaktadır.
- İşletme malzemelerinin bulunduğu stoktan iştirakine malzeme verir ise bu hesap çalışmaktadır. Ancak işletme eğer üretmiş olduğu bir malı iştirakine verirse 120 Alıcılar hesabı kullanılmaktadır.
İştiraklerden Alacaklar Hesabı Borç Tarafına Yazılan İşlemler
- İşletmenin iştirakinden, esas faaliyet konusu mali özellikteki işlemleri dışında senetli veya senetsiz alacaklanması durumunda.
- İştiraklerden olan alacaklara faiz tahakkuk ettirilmesi durumunda “132 İştiraklarden Alacaklar” hesabının borç tarafına kayıt yapılır.
İştiraklerden Alacaklar Hesabı Alacak Tarafına Yazılan İşlemler
- İşletmenin iştirakinden olan alacağını nakden veya hesaben tahsil etmesi durumunda hesabın alacak tarafına kayıt yapılır.
132 İştiraklerden Alacaklar Hesabı Örnek Uygulamalar
İştiraklerden Alacaklar Hesabı içerisinde yapılabilecek muhasebe kayıtları ile ilgili örnekleri aşağıdaki sorular üzerinden inceleyebilirsiniz.
İştiraklerden Elde Edilen Temettü Geliri Muhasebe Kaydı
A işletmesinin iştiraki olduğu B işletmesi, vermiş olduğu hisse senedi kuponları karşılığı 250.000 TL kar payı hesaplamıştır ve belirlenen tarihte ödeneceğini bildirmiştir.
B | A | ||
132. İştiraklerden Alacaklar | 250.000 | ||
640.İştiraklerden Temettü Gelirleri | 250.000 |
- Yukarıdaki kayda göre, işletmenin iştirakinden almış olduğu hisse senetlerine kar payı tahhakuk etmiştir.
- Bu nedenle, “132 iştiraklerden Alacaklar” hesabı artmış ve borçlandırılmıştır.
- Karşılığında ise tahhakkuk eden ancak henüz ödenmemiş olan bu tutar “640 İştiraklerden Temettü Gelirleri” hesabında alacaklandırılmıştır.
A işletmesi iştirakinden olan 250.000 TL lik kar payı alacağını banka aracılığı ile tahsil etmiştir.
B | A | ||
102.Bankalar | 250.000 | ||
132. İştiraklerden Alacaklar | 250.000 |
- Yukarıda kayıtta, işletme tahhakkuk eden kar payını banka yolu ile tahsil ettiği için bankalar hesabında artış gerçekleşmiştir.
- Bu nedenle, “102 Bankalar” hesabı borçlandırılmıştır.
- Karşılığında da aynı şekilde tahakkuk eden kar payı tahsili gerçekleştiği için iştiraklerden alacak azalmış olup “132 İştiraklerden Alacaklar” hesabı alacaklandırılarak kapatılmıştır.
İştiraklere Verilen Borcun Muhasebe Kaydı
A işletmesi, sermayesinin %15 ine sahip olduğu B İşletmesine 500.000 Tutarınca çek keşide etmiştir.
B | A | ||
132. İştiraklerden Alacaklar | 500.000 | ||
103.Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri (-) | 500.000 |
- A işletmesi, iştiraki konumundaki B işletmesine borç verdiği için iştiraklerden alacakları artmıştır.
- Bu nedenle verdiği borç, “132. İştiraklerden Alacaklar” bu hesabın borç tarafına yazılmıştır.
- Borç verme şekli, çek keşide edilmesi yoluyla yapılmıştır.
- Böylece, verilen çek tutarı 500.000TL artacak ve pasif karakterli “103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı (-)”nın alacak tarafına yazılarak hesap bakiyesi arttırılacaktır.
